30 sierpnia 1939 roku Józef Małgorzewski, dziennikarz Polskiego Radia został wezwany do pracy. - Odebrano ode mnie coś w rodzaju przysięgi, ode mnie i inżyniera Pileckiego, że to, co się będzie tu za chwilę działo pozostanie absolutnie między nami - wspominał już po wojnie. - Otwarto brązową kopertę i wyjęto tekst, który się zaczynał o słów "A więc wojna". Powiedział mi wtedy cywil: Proszę Pana to trzeba nagrać na płytę, na wszelki wypadek. Inżynier Pilecki powiedział: ta płyta nigdy nie pójdzie na antenę. Ja mu odpowiedziałem: Amen, niech się tak stanie - dodaje.
Nie spełniły się jednak oczekiwania pracowników Polskiego Radia. 1 września rano, Józef Małgorzewski usłyszał z radioodbiornika swe słowa.
O 4.40 1 września wojska niemieckie, bez wypowiedzenia wojny zaatakowały Polskę. Naziści planowali przełamać opór Wojska Polskiego w kilkanaście dni. Był to plan wojny błyskawicznej. Jednak to się nie udało. Ostatnia bitwa obronna rozegrała się dopiero w pierwszych dniach października, pod Kockiem.
- W Polsce niewiele osób nie wiedziało o zbliżającej się wojnie, sytuacja była napięta - podkreśla dr Paweł Kosiński z Instytutu Pamięci Narodowej. - Nie przeszkadzało to jednak wielu w realizacji planów wakacyjnych. Wojsko przygotowywało się do walk już od wiosny 1939 roku. Odbyła się wtedy pierwsza mobilizacja - dodaje.
Pierwsze zaatakowane miejsca to Wieluń i Westerplatte. - Wieluń chyba został wybrany przypadkowo, przy jego bombardowaniu pogwałcono wszelkie zasady, Westerplatte to była zaplanowana, w pełni zamierzona akcja. Miała od początku znaczenie symboliczne - podkreśla gość Anny Hardej.
Jak przebiegały walki? Co się działo z ludnością cywilną? Jak polscy żołnierze radzili sobie z ogromną przewagą niemiecką? Skąd w Polakach siła do walki? O tym m.in. w nagraniu audycji.
Zapraszamy do serwisu specjalnego Polskiego Radia: Polacy na frontach II wojny światowej>>>
W drugiej części nagrania audycji przypominamy też inne ważne wydarzenie sprzed lat – narodziny Solidarności i opozycji demokratycznej.
***
Tytuł audycji: Zaklinacze czasu
Prowadzi: Anna Hardej
Gość: dr Paweł Kosiński (Instytut Pamięci Narodowej)
Data emisji: 31.09.2019
Godzina emisji: 14.09
pj
