Nagrodę przyznaje Politechnika Wrocławska, dla upamiętnienia 100. urodzin wybitnego polskiego powieściopisarza fantastyki naukowej. Wyróżnienie jest skierowane do młodych naukowców, do 40. roku życia, studiujących lub prowadzących badania w Unii Europejskiej oraz krajach stowarzyszonych, biorących udział w programie Horyzont Europa. Nagroda przyznawana jest corocznie za odkrycie lub znaczące osiągnięcie w szeroko rozumianych dziedzinach nauki i inżynierii, z silnymi elementami technologii, interdyscyplinarności, kreatywności i wizji.
04:43 CZWORKA/Stacja Nauka - Nagroda Lema 23.11.2021.mp3 O Europejskiej Nagrodzie Naukowej im. Stanisława Lema opowiada dr Monika Koperska (Stacja Nauka/Czwórka)
Prof. Randall J. Platt został wyróżniony za badania nad komórkami wskaźnikowymi. - To jest ciekawy mechanizm. Komórki bakterii potrafią się uodpornić na otaczające je wirusy, za pomocą mechanizmu CRISPR. Jest to technologia do edycji samego genu, który się znajduje w komórce bakteryjnej - tłumaczy dr Monika Koperska ze Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki. - Prof. Randall J. Platt wykorzystuje mechanizm do tego, żeby bakteria zaciągała informacje nie na temat wirusów, które ją otaczają, ale różnych innych rzeczy w ich środowisku.
Rok Stanisława Lema. "To twórca, który wykracza poza literaturę"
Źr. Facebook/Politechnika Wrocławska
Jak tłumaczy specjalistka, w przyszłości takie komórki będziemy mogli wypuścić do akwenu czy w glebę, a ich zadaniem będzie mierzenie zanieczyszczeń w tym środowisku. - Dodatkowo prof. Randall J. Platt, chce przekazywać je ludziom w postaci jogurtu. Po jego wypiciu, i późniejszej analizie kału, moglibyśmy diagnozować, czy mamy choroby układu pokarmowego - wyjaśnia gość audycji. - To rozwiązanie miałoby stanowić alternatywę dla nieprzyjemnego badania, jakim jest kolonoskopia. Nagroda została przyznana za wizjonerską metodę, jednak jak mówi sam profesor, na zastosowanie tego odkrycia trzeba będzie jeszcze poczekać.
Źr. Youtube/Politechnika Wrocławska/ Prof. Randall J. Platt laureatem Europejskiej Nagrody Naukowej im. Stanisława Lema #LemPrize
Obok finansowego wymiaru (laureat otrzyma 100 tys. złotych) nagroda zawiera element lokalny. Zwycięzca w 2022 roku przyjedzie do Wrocławia, wygłosi wykład okolicznościowy i poprowadzi seminaria naukowe. Spotka się także z młodymi naukowcami z Academii Iuvenum oraz studentami z uczelnianych kół i organizacji.
***
Jak możemy przeczytać na stronie Politechniki Wrocławskiej, Prof. Randall J. Platt ma 34 lata, studiował inżynierię biomedyczną na Uniwersytecie Utah oraz w Imperial College w Londynie. W 2015 r. obronił doktorat na Massachusetts Institute of Technology (MIT), gdzie zajmował się opracowaniem i zastosowaniem CRISPR - systemu immunologicznego mikroorganizmów, składającego się z repozytorium enzymów, które mogą być wykorzystane do edycji genów i biotechnologii.
Naukowiec jest autorem pionierskiego wykorzystania CRISPR w modelach zwierzęcych. Rozwiązanie, które jest oparte na platformie umożliwiającej szybką i efektywną edycję genów in vivo, stosował do badania rozwoju nowotworów i autyzmu. Platforma ta jest obecnie wykorzystywana w tysiącach laboratoriów na całym świecie, znacząco ułatwiając naukowcom zrozumienie zagadnień dotyczących zdrowia i chorób.
ZOBACZ Serwis specjalny GalaktykaLema.pl >>>
Następnie przebywał na stażu podoktorskim na MIT, University of Harvard oraz Broad Institute w USA. W 2016 roku przeniósł się do Szwajcarii i został zatrudniony jako adiunkt w Departamencie Nauki i Inżynierii Biosystemów (D-BSSE) ETH Zurich oraz na Wydziale Chemii University of Basel. W marcu 2021 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym obu uczelni.
W Szwajcarii prof. Platt założył własne laboratorium. Wraz ze współpracownikami prowadził badania nad wykorzystaniem białek CRISPR, które umożliwiają komórkom bakterii "zapamiętywanie" wcześniejszych inwazji wirusów. Celem tych prac było stworzenie mikrobowych komórek wskaźnikowych zdolnych do "zapisywania" swoich odpowiedzi na wszelkie bodźce - tj. RNA, produkt ekspresji genów - w ramach nośnika opartego na DNA.
Był to przełom w biologii syntetycznej pozwalający na zachowanie informacji biologicznych i rekonstrukcję historii populacji komórek, a także punkt wyjścia do stworzenia żywych komórek mikrobiologicznych zdolnych do monitorowania i diagnozowania środowisk, w których żyją, takich jak np. ludzkie jelita.
Prof. Randall J. Platt w 2019 roku został laureatem prestiżowej Latsis Prize na ETH Zurich, która przyznawana jest najlepszym młodym naukowcom w Szwajcarii. W tym samym roku uzyskał także ERC Starting Grant, który otrzymują utalentowani młodzi badacze mogący pochwalić się znaczącymi sukcesami naukowymi.
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Oliwia Krettek
Gość: dr Monika Koperska (Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki)
Data emisji: 23.11.2021
Godzina emisji: 11.15
aw/https://pwr.edu.pl
