- Jak wyglądają aksolotle i do jakiego gatunku należą?
- Czy aksolotle mogłyby wyjść na ląd?
- Aksolotle w swoim naturalnym środowisku są gatunkiem wysoce zagrożonym wyginięciem
- Aksolotle i ich znaczenie dla rozwoju współczesnej nauki
Aksolotle nazywane są "wodnymi smokami", "wodnymi potworami" choć ich rozmiar wcale nie jest wielki, zmieszczą się nawet w domowym akwarium. Te niezwykłe zwierzęta zainteresowały dr. Mikołaja Kaczmarskiego z Katedry Zoologii z Uniwersytetu Przyrodniczego.
Aksolotl - ryba czy płaz?
Aksolotle żyją w wodzie, ale wyglądają, jakby były w pełni gotowe, żeby wyjść na ląd. - Mamy do czynienia ze zwierzętami, które żyją w wodzie i są płazami. Maja nagą, przepuszczalną dla wody i rozpuszczonego w niej tlenu, skórę - opisuje naukowiec. - Posiadają cztery nogi, dużą głowę. Są gotowe, by wyjść na ląd, ale po drodze by musiały przejść pewną metamorfozę. W przypadku tego gatunku jest to bardzo rzadkie zjawisko.
Cechą charakterystyczną aksolotlów jest czerwona grzywa wokół głowy. Jak zdradza naukowiec, nie jest to jedynie ozdoba, ale kolejna, obok charakterystycznej, szerokiej płetwy ogonowej tych płazów, cecha związana z przystosowaniem do życia w wodzie. - Ta grzywa to skrzela, złożone z trzech pni. Skrzela pomagają aksolotlom łapać cząsteczki tlenu w wodzie i oddychać, mimo że mogą oddychać przez skórę - tłumaczy dr Mikołaj Kaczmarski.
Całe życie jako larwa?
Przez ograniczenia własnego organizmu, ale też przystosowanie się do warunków naturalnych aksolotle pozostają w stanie larwalnym. Takie zjawisko nazywamy neotenią. - Warto wiedzieć, że niektóre komórki ich organizmów jednak osiągają dojrzałość, jest to przystosowanie do tych trudnych warunków, w jakich żyją - zdradza naukowiec. - Jeśli te warunki by się zmieniły diametralnie, to te zwierzęta są w stanie przejść pełną metamorfozę. Stracą wtedy skrzela, płetwa ogonowa przestanie być wysoka, a stanie się takim wałeczkowatym ogonem. Wtedy będą mogły rozpocząć życie na lądzie, jak przystało na typową salamandrę.
04:43 czwórka stacja nauka 22.06.2023.mp3 Ciekawostki o aksolotlach zdradza dr Mikołaj Kaczmarski (Czwórka/Stacja Nauka)
Aksolotl zagrożony
Ambystomy meksykańskie, które nazywamy aksolotlami, spotykamy w sklepach zoologicznych czy ogrodach zoologicznych. Jednak to nie są takie same zwierzęta jak te, które żyją w jedynym miejscu na świecie - wysokogórskim jeziorze w Meksyku. - Zwierzęta sprzedawane w sklepach zoologicznych jako aksolotle to zaledwie hybrydowa linia, która została zapoczątkowana w 1963 roku. Kilka osobników, dwóch gatunków, skrzyżowano ze sobą. Te zwierzęta tylko wyglądają i funkcjonują mniej więcej jak te dzikie populacje - opowiada ekspert. - Żyjące na wolności aksolotle to gatunek krytycznie zagrożony. Ostatnia ocena zagrożenia miała miejsce w 2019 roku. Wtedy stwierdzono, że w trakcie minionej dekady populacja tego gatunku zmalała o 80 procent.
Ciekawostki o aksolotlach
Dr Mikołaj Kaczmarski swoje poznańskie aksolotle karmi specjalnym granulatem. Osobniki łapczywie rzucają się na jedzenie. Naukowiec zdradza, że potrafią być agresywne wobec siebie. - Maja jednak niesamowite zdolności regeneracji - podkreśla. - Potrafią zregenerować utracone skrzela, ogon czy całą kończynę. Z tego względu są to zwierzęta chętnie utrzymywane w laboratoriach, po to, żeby prowadzić badania z transplantologii, genetyki czy endokrynologii.
Dziś wielu badaczy marzy o tym, by w pracy nad hodowlą organów korzystać z wiedzy o zdolnościach aksolotla.
W warunkach laboratoryjnych przedstawiciele tego gatunku żyją około 12-15 lat, w naturze 10-12.
AKSOLOTL - Boski Płaz W Domowym Akwarium/Magia Natury
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Weronika Puszkar
Materiał: Szymon Majchrzak
Data emisji: 22.06.2023
Godzina emisji: 12.22
pj
