"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Co to znaczy "nudy na pudy"?

Wyrażenie "na pudy" dodane do formy "nudy" to oczywiście efekt zabawy językowej - dzięki temu powstała rymowanka, pozwalająca mniej nudno mówić o samej nudzie.

Nudzić się można także, mając mnóstwo zajęć we własnym domu

Foto: Shutterstock/Soloviova Liudmyla

• Co łączy te trzy podobnie brzmiące rzeczowniki - nuda i nudności?
• Dlaczego warto poznawać tajniki języka polskiego - jakie jeszcze ciekawostki można w nim odkryć? 
• Czy nudności i mdłości to wciąż to samo?

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem sprawdziliśmy, co co oznacza sformułowanie "nudy na pudy".

Nudy na pudy w rytmie rymowanki

"Nudy na pudy" mówimy, kiedy coś nas bardzo, ale to bardzo nudzi. Wykorzystane w tej rymowance słowo "pud" to nazwa dawnej rosyjskiej jednostki masy stosowanej do czasów rewolucji październikowej i równej 16,38 kg. Kiedyś wyrażenie "na pudy" używane było także jako osobny frazeologizm o znaczeniu "bardzo dużo, pod dostatkiem", np. "rozumu mają na pudy, a w życiu palcem poruszyć nie umieją" - pisała Maria Dąbrowska.

Nuda - wschodnie słowo o nastroju 

Sama nuda również pochodzi ze wschodu - w polszczyźnie jest zapożyczeniem z języków wschodniosłowiańskich, w których tak samo brzmiąca nuda miała pierwotnie znaczenie "przymus, ucisk, presja", a od tego również "złe samopoczucie". To znaczenie stało się podstawą kolejnych zarówno w polszczyźnie ogólnej, jak i w różnych dialektach i w innych językach: nuda jako "uczucie znudzenia" (w polskim, ukraińskim, białoruskim; w rosyjskim tylko przymiotnik нудный [nudnyj]), "mdłości", "bieda, ubóstwo", "brud, robactwo, wszy; choroby skórne".

"Nudna" rodzina słów

Pokrewny rzeczownikowi nuda czasownik nudzić miał dawniej postać nęcić i inne znaczenie: "gnębić, nękać, dręczyć", które bliższe było wspólnej podstawie znaczeniowej obu wyrazów. Do tej samej rodziny wyrazowej należy również rzeczownik "nudności", mający tylko formy liczby mnogiej, coraz częściej zastępowany przez bardziej wyraziste "mdłości".

Posłuchaj

02:21 _PR4_AAC 2023_07_20-07-29-21.mp3 Ojczysty - dodaj do ulubionych. Co oznacza powiedzenie "nudy na pudy"? (Pierwsze słyszę/Czwórka) 

___
Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk. 

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Ojczysty - dodaj do ulubionych (@ojczysty_dodaj_do_ulubionych)

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

mat. pras./kd/aw