Kwestia samplowania. Sztuczna inteligencja a prawa autorskie

Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji i jej wejściem w świat twórczości artystycznej pojawiły się nowe wyzwania dla prawników. Muszą oni odpowiedzieć, do kogo należy utwór wygenerowany przez AI, do kogo popłyną tantiemy za jego odtwarzanie.

Z muzyką AI jest jak z obrazami przez nią generowanymi. Są niby znajome i niby fajne, a jednocześnie nieskończenie obce i dziwne - mówi Jerzy Łabuda ze Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. (zdj. ilustracyjne)

Foto: sdecoret/ Shutterstock

• Utwory tworzy człowiek, a sztuczna inteligencja jak na razie jedynie się na nich uczy.
• Jeśli w procesie komponowania są wykorzystywane algorytmy AI, to nadal twórcą dzieła jest artysta. 
• AI może mieć wpływ na rozwój muzyki tła, ale w innych gatunkach nadal będzie się liczyć kreatywność twórcy. 
• Niewykluczone, że już wkrótce pojawią się nowe zapisy w prawie autorskim. Unia Europejska zamierza stać po stronie artystów, a nie algorytmów. 

"Meta remiks". O muzyce AI

Sztuczna inteligencja ma nieograniczone możliwości. Może na przykład tworzyć utwory, które brzmią jak muzyka naszego ulubionego zespołu. W 2020 roku pojawił się numer "Drowned in the Sun",  stworzony przez sztuczną inteligencję. Przedstawia on alternatywne brzmienie zespołu Nirvana w obecnych czasach. Ciekawe jest to, że melodycznie i brzmieniowo przypomina utwór "Biała Chorągiewka" zespołu 1984. Może to świadczyć o tym, że przy generowaniu tego utworu została wykorzystana wzorcowa baza utworów muzycznych. - Z muzyką AI jest jak z obrazami przez nią generowanymi. Są niby znajome i niby fajne, a jednocześnie nieskończenie obce i dziwne - mówi Jerzy Łabuda ze Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. - To "meta remiksy" istniejących już  kompozycji, które są dziełem ludzkim.

Sztuczna inteligencja jak... Photoshop

Utwory tworzy człowiek, a zestaw algorytmów określanych mianem "sztucznej inteligencji" co najwyżej się na nich uczy. Ale nawet jeśli do procesu komponowania muzyki wykorzystywana jest AI, to i tak twórcą jest artysta. - Sztuczna inteligencja nie zrodziła się w otchłani Matriksa i nie zamarzyła o tym, by robić muzykę taką jak David Bowie. Takie marzenie może mieć człowiek, który ewentualnie ją w tym celu wykorzysta - wyjaśnia gość Czwórki. - Jednak używanie algorytmów do tworzenia muzyki, podobnej do dzieł artystów, których już nie ma, budzi ogromne kontrowersje. Myślę jednak, że głównie chodzi o to, że to nowość i że z biegiem czasu ludzie się z nią "otrzaskają". Tak jak było z Photoshopem. 

AI z "muzyką do windy"

Czy AI zagrozi pozycji didżejów i producentów muzycznych? Jerzy Łabuda przekonuje, że nie ma się o co martwić. - Przy całym uroku, który tkwi we wpatrywaniu się we fraktale, wydaje mi się, że ludzie nadal będą chcieli słuchać rzeczy wartościowych i oryginalnych - mówi.

Posłuchaj

14:37 CZWÓRKA Pierwsze slysze - zaiks 03.08.2023.mp3 AI i prawa autorskie - czy potrzebne są nowe przepisy? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

Algorytmy AI mogą znaleźć zastosowanie w komponowaniu muzyki tła, która jest nazywana "muzyką do windy". Kojące plumkania, przestrzenne sound scape’y i rzeźba dźwiękowa mogą na tym skorzystać, natomiast prawdziwa kreatywność jest jednak domeną ludzką - podkreśla rozmówca Kamila Jasieńskiego.  

Posłuchaj też:

• "To człowiek wydaje polecenia" - reportaż Weroniki Puszkar o fenomenie sztucznej inteligencji
• Rozwój AI pochłania ogromne środki. Czy te inwestycje się opłacą?

"AI nie tworzy, tylko sampluje"

Na rynku zaczęły się jednak pojawiać firmy, które dystrybuują taką muzykę w sieci i duże serwisy streamingowe zaczynają mieć z tym problem. - Chodzi o prawa autorskie, które nie wiadomo komu przypisać - czy programiście, czy temu, kto włączył prompt, a może temu, kto kupił progam - wyjaśnia ekspert. - Najwłaściwsze byłoby, gdy prawa autorskie miał twórca, na którego muzyce uczy się AI. Bo moim zdaniem niewiele się to różni od wykorzystywania sampli. Można to robić, ale kiedy zaczyna się na takich utworach zarabiać, należy podzielić się z autorem oryginału.

Według obowiązującego prawa autorskiego utwór może być zrobiony tylko przez człowieka. - Jak na razie nie można zarejestrować piosenki na sztuczną inteligencję. I w tym kierunku działa też Unia Europejska, która w The AI Act zabezpieczyła interesy artystów - dodaje Jerzy Łabuda.  

***

Tytuł audycji: Pierwsze słyszę

Prowadzący: Kamil Jasieński

Gość: Jerzy Łabuda (Stowarzyszenie Autorów ZAiKS)

Data emisji: 03.08.2023

Godzina emisji: 08.15

kul