"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Jak deklinuje się "makao"?

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2023 10:30
Makao to gra karciana, której proste reguły zapewniły niegdyś ogromną popularność. Rozgrywkę kończy triumfalny okrzyk "po makale", który przeczy zasadom poprawnej polszczyzny, ale gwarantuje wygraną. 
W makao wygrywa ten, kto najszybciej pozbędzie się kart trzymanych w ręku, wykładając je do koloru lub do figury na stos, który leży na stole.
W makao wygrywa ten, kto najszybciej pozbędzie się kart trzymanych w ręku, wykładając je do koloru lub do figury na stos, który leży na stole.Foto: Lucky Business/Shutterstock.com
  • Słowo "makao" nawiązuje do Specjalnego Regionu Administracyjnego w Chinach, który w różnym czasie nosił nazwę Makao lub Makau.
  • Zasady gry w makao powstały w Europie.
  • Rozgrywkę wygrywa ten, który pierwszy krzyknie "po makale".
  • To odstępstwo od zasad języka polskiego, w którym "makao" się nie deklinuje.

Makao - skąd pochodzi nazwa gry?

Nazwa gry, podobnie jak i starej popularne planszówki, odsyła do Chin, do Specjalnego Regionu Administracyjnego tego ogromnego państwa, który w różnym czasie nosił nazwę Makao lub Makau. Portugalska kolonia była pierwszą i najdłużej istniejącą europejską kolonią na terenie Chin. Jej początki sięgają XVI wieku, kiedy w Makau osiedlili się pierwsi portugalscy kupcy. Obszar ten był zarządzany przez Portugalczyków aż do przekazania go Chinom 20 grudnia 1999 roku. W XIX wieku Makao było światową stolicą hazardu, ale zasady gry w makao opracowano w Europie. Przypuszcza się, że gra powstała wśród austro-węgierskich żołnierzy.

Reguły gry

- W makao wygrywa ten, kto najszybciej pozbędzie się kart trzymanych w ręku, wykładając je do koloru lub do figury na stos, który leży na stole - tłumaczy autorka cyklu Martyna Matwiejuk. Nazwa "makao" pełni ważną funkcję w grze. Trzeba ją wypowiedzieć, wykładając na stół przedostatnią kartę. W przeciwnym razie należy się karne dobranie kilku kart, co powoduje, że gracz oddala się od zwycięstwa. A gdy wykłada się ostatnią kartę, trzeba krzyknąć: "i po makale".

Posłuchaj
02:15 CZWÓRKA Pierwsze slysze - ojczysty 12.10.2023.mp3 "Ojczysty - dodaj do ulubionych" - skąd wzięło się słowo "makao"? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

Jak deklinuje się "makao"?

- Rzeczownik "makao" w starannej polszczyźnie powinien pozostać bez odmiany. Zatem: gramy "w makao", objaśniamy zasady "makao", dowiadujemy się "o makao" i przesuwamy stolik "z makao" - wymienia dziennikarka. - Potoczna polszczyzna ma jednak swoje prawa, a jednym z nich jest możliwość używania form niezalecanych w oficjalnym języku. Dlatego też nie tyle możemy, ile wręcz musimy krzyknąć potoczne "po makale", jeśli chcemy wygrać grę. I pamiętajmy, że poprawna polszczyzna jest piękna, ale nigdy nie powinna pełnić funkcji kagańca czy ogranicznika.   

Sprawdź też:

Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

Kolejnych odsłon będzie można posłuchać we wtorki i czwartki w porannej audycji "Pierwsze słyszę", po godz. 7.30. O pochodzeniu wyrażeń z życia codziennego opowie Martyna Matwiejuk

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

Język polski należy do najtrudniejszych języków świata. Badanie pochodzenia słów i ich ewolucji to fascynująca podróż przez historię i zwyczaje. Martyna Matwiejuk w audycji "Pierwsze słyszę" o godz. 7.30 do końca roku będzie wyjaśniać, dlaczego niektóre memy powodują, że "śmiejemy się do rozpuku", sprawdzi też językowy rodowód "kundla", skąd się wziął "majsterklepka" i jaką miarą jest "łut szczęścia". 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę"po godz. 7.30 zaprosi Martyna Matwiejuk.

kul