Tegoroczne hasło przewodnie Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci, który obchodzony jest 13 października, to "Nieważne jak małe, do recyklingu się nadaje" i ma na celu zwrócenie uwagi na temat recyklingu małych urządzeń elektronicznych, które często przechowujemy w domu, choć ich już nie używamy. Kasia Dydo podkreśla, że taki dzień powinniśmy obchodzić codziennie. Tymczasem chomikujemy nasze śmieci w piwnicach, na strychach garażach, upychamy w szufladach biurka. Takie działanie niestety opóźnia pozbycie się tych odpadów i zmniejsza szanse na ich ponowne wykorzystanie.
Wciąż zdarza się, że sprzęt elektryczny ląduje na wysypiskach, jest mieszany z innymi odpadami. Nie powinno tak być, bo to zagraża naszej planecie i nam.
Czym są elektrośmieci?
- Elektrośmieci to wszystkie nieużywane, zepsute, niepotrzebne nam sprzęty, zużyte, które kiedyś działały na prąd lub na baterie - wyjaśnia Anna Podsiadło, z ElektroEko Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego. - W tej grupie jest i pralka, i lodówka, i telewizor, ale też malutkie elektrośmieci, jak słuchawki czy elektryczna szczoteczka do zębów. Te małe śmieci często przechowujemy długo, lub, co gorsza, część z nas wyrzuca je do zwykłych śmietników, co jest niezgodne z prawem, bo są to odpady niebezpieczne, zawierające szkodliwe substancje - dodaje.
Wg najnowszych raportów na świecie wytwarzamy 24 miliony ton drobnych elektrośmieci. Stanowi to ponad 40 procent wszystkich zużytych sprzętów, wszystkich elektrośmieci. A same słuchawki z naszych szuflad mogłyby trzy razy okrążyć Ziemię. - To ogromna masa, nie możemy tu odpuszczać - podkreśla gość Czwórki. - Musimy mówić o szkodliwości elektrośmieci, ale też o tym, że są tam cenne surowce. One nie powinny być marnowane. Szanujmy zasoby Ziemi, one nie są niewyczerpane, a te pozyskane ze starych urządzeń można wykorzystać ponownie. To cenne surowce - dodaje.
16:03 czwórka ratujemy świat 14.10.2022.mp3 Czym są elektrośmieci? Co z nimi zrobić, by surowce w nich zawarte zyskały nowe życie? (Ratujemy Świat/Czwórka)
Telefony komórkowe są z nami od lat. Każdy z nas co pewien czas wymienia aparat, a stary wrzuca do szuflady. Jak wylicza ekspertka, w tym roku taki los czeka kilka milionów starych smartfonów. - Myślę, że to jest bardzo ważne, żeby każdy z nas zapytał sam siebie, ile tego ma w domu - podpowiada Anna Podsiadło. - Część telefonów trzymamy jako sztuki rezerwowe, ale te starsze, bez wsparcia producentów, bez nowego oprogramowania powinniśmy oddać na elektrośmieci. One mogą posłużyć do produkcji nowych telefonów. Zawierają cenne surowce, których pozyskiwanie jest kosztowne, a najłatwiej je pozyskać w procesie recyklingu - dodaje.
Niestety na świecie jedynie 17 procent elektrośmieci wykorzystywanych jest ponownie. W Europie ten wskaźnik jest dużo wyższy. - Mało śmieci recyklingujemy w krajach Azji czy Afryki. Ten temat jest tam mało popularny, ale za to wykorzystywanie tego typu sprzętów bardzo wysokie - zwraca uwagę ekspertka.
Gdzie wyrzucać? Co to jest PSZOK?
Nie wolno wyrzucać elektrośmieci do kontenerów pod naszymi domami. To zakazane, niezgodne z prawem i niebezpieczne. Mamy jednak gros możliwości, by pozbyć się tych odpadów.
- W każdej gminie jest tzw. PSZOK - Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Oprócz różnych odpadów problemowych, jak farby, lakiery, możemy tam oddać elektrośmieci - podpowiada gość Kasi Dydo. - Adresy PSZOK-ów są dostępne na stronach każdej gminy, są tam też godziny otwarcia takich punktów - dodaje.
Kolejną możliwością oddania elektrośmieci są punkty w sklepach wielkopowierzchniowych. Są tam pojemniki na baterie, żarówki. Ustawodawca wprowadził tu też pewne rozróżnienie: małe sklepy z elektrosprzętem przyjmują od nas elektrośmieci na wymianę: kupujemy czajnik elektryczny i oddajemy stary. Duże sklepy, wielkopowierzchniowe, są zobowiązane przyjąć od nas każdy sprzęt, jaki mamy do oddania. Zobowiązane do odbioru elektrośmieci jeden za jeden są też sklepy internetowe.
Anna Podsiadło przypomina, że punkty zbiórki elektrośmieci działają w polskich gminach od 15 lat, a dodatkowo w wielu miastach istnieje też bezpłatna usługa odbioru dużych elektrośmieci - wystarczy zadzwonić i się umówić.
Co się dzieje z zebranymi elektrośmieciami?
Wszystkie zużyte elektrosprzęty przewożone są do specjalnych zakładów przetwarzania, w których są profesjonalne linie demontażu.
Posłuchaj także:
- Najpierw odbywa się demontaż ręczny, sprzęty są rozkręcane i poszczególne elementy są rozdrabniane - wyjaśnia gość Czwórki. - Pojawiają się frakcje - oddzielnymi liniami idzie metal, plastik, jego różne rodzaje, metale szlachetne - miedź, złoto, srebro - one są odzyskiwane. To technologicznie zaawansowany proces - dodaje. - Następnie taki materiał trafia to do tzw. recyklerów, czyli firm, które używają tych surowców odzyskanych do produkcji nowego sprzętu, np. z plastiku produkowane są kołpaki samochodowe, ze szklanych elementów np. drzwiczki pralek, misy żaroodporne, a włókna karbonowe wykorzystywane są do produkcji lin albo namiotów - dodaje.
Elementy z naszych elektrośmieci mogą trafić ponownie do naszych domów pod postacią przedmiotów codziennego użytku.
***
Tytuł audycji: Ratujemy świat
Prowadzi: Kasia Dydo
Goście: Anna Podsiadło (ElektroEko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego)
Data emisji: 14.10.2022
Godz. emisji: 15.10
pj/kor
