Zamiast szponów i skrzydeł - tarcza i miecz
- Mityczne syreny były niebezpieczne, syrena, która pojawiła się w Warszawie obiecała, że będzie pomagać mieszkańcom tego grodu - opowiada Krzysztof Zwierz kurator "Gabinetu Syren" w Muzeum Warszawy. - Pierwotnie jej wygląd przypominał postaci, które znamy z antyku. Miała pazury i skrzydła, ale pod koniec XVII wieku zaczęła tracić te atrybuty stając się pół-kobietą pół rybą wyposażoną w miecz i tarczę.
10:40 CZWÓRKA Klucz kulturowy - syrenka 27.03.2021.mp3 Syreny - w mitologii, w historii Polski i w popkulturze (Klucz kulturowy/Czwórka)
Pierwotnie pomnik warszawskiej Syrenki miał być zrobiony z zielonego szkła, mierzyć 20 metrów i znajdować się w nurtach Wisły. Realizacja okazała się jednak zbyt droga Krzysztof Zwierz
"Dziewczyna, która jak trzeba, potrafi walnąć ręką w stół"
W herbie Warszawy syrena pojawiła się w 1938 roku, a rok później odsłonięto jej pomnik nad Wisła. Autorką była polska rzeźbiarka Ludwika Nitschowa, natomiast modelką była ówczesna studentka etnologii Krystyna Krahelska, harcerka, poetka, żołnierz Armii Krajowej i autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej "Hej, chłopcy, bagnet na broń!". - Krystyna była duża, ciężka, wysoka i dość tęga. Kiedy spotkała się z Nitschową, obie doszły do wniosku, że symbol Warszawy nie może być kruchy i wiotki. To ma być dziewczyna z krwi i kości, która jak trzeba, to walnie po głowie - wspominała jej stryjeczna siostra Halina Krahelska w audycji Rocha Styczyńskiego z 1971 roku [POSŁUCHAJ >>>]
Sprawdź także:
Guziki z wizerunkiem Syreny nosili funkcjonariusze miejscy od 1815 roku. Produkowały je różne stołeczne fabryki i w różnych momentach XIX i początku XX wieku Krzysztof Zwierz
Więcej o historii warszawskiej Syrenki można dowiedzieć się odwiedzając "Gabinet Syren" w Muzeum Warszawy. Zgromadzono w nim 100 przedstawień Syreny. To zbiór obiektów bardzo różnorodnych pod względem gabarytów, form, kontekstów i przedmiotów, na których pojawia się Syrena, a także ich przeznaczenia. Są to zarówno przedstawienia herbowe związane z samorządem warszawskim, jak i pamiątki mieszkańców Warszawy. Znaczna część eksponatów to twórczość warszawskich artystów, którzy podejmowali temat Syreny. - Jednym z moich ulubionych eksponatów jest klamka z wizerunkiem Syreny, która powstała na zamówienie dawnego ratusza na Placu Teatralnym. Po pożarze, który wybuchł tam latach 60. XIX wieku, zaszła potrzeba wymiany całej stolarki. W ten sposób w ratuszu pojawiły się klamki z Syrenką, które służyły przeszło 80 lat, aż do kolejnego pożaru w trakcie Powstania Warszawskiego. Wtedy też jeden z zatrudnionych tam woźnych wyrwał klamkę z drzwi, przechowywał ją w domu jako cenną pamiątkę, a potem przekazał Muzeum Warszawy - mówi Krzysztof Zwierz.
Wsłuchaj się w historie rzeczy warszawskich | Muzeum Warszawy
***
Tytuł audycji: Klucz Kulturowy
Prowadzi: Justyna Majchrzak
Gość: Krzysztof Zwierz (opiekun "Gabinetu Syren" w Muzeum Warszawy)
Data emisji: 28.01.2021
Godzina emisji: 15.15
kul
