1. Prof. Karol Grela, laureat Nagrody Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2010 r., wraz z zespołem realizuje projekt "N-Heterocykliczne karbeny jako ligandy w metatezie olefin i innych reakcjach" na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Poza nim udział w badaniach biorą jego współpracownicy: dr Paweł Horeglad i Grzegorz Szczepaniak.
- Metateza olefin brzmi hermetycznie i tajemniczo - przyznaje prof. Grela. I tłumaczy, że chodzi o połączenie dwóch cząsteczek w inną. - Czasami te cząsteczki są leniwe i nie chcą się łączyć, więc im pomagamy za pomocą katalizatorów - tłumaczy naukowiec. Po to, żeby reakcja zaszła szybciej, w niższej temperaturze, lub żeby podczas reakcji było mniej odpadów zanieczyszczających środowisko, co przekłada się na obniżenie kosztów.
Zespół pod kierownictwem prof. Greli planuje otrzymać nieopisane wcześniej ligandy NHC i zastosować je do otrzymania innowacyjnych, wolnych patentowo katalizatorów, które znajdą zastosowania w syntezie nowych materiałów, związków aktywnych biologiczne i innych cennych substancji chemicznych.
Profesor nie chce dokładnie wyjaśnić, do czego służą w praktyce ich wynalazki. - Złożyliśmy wnioski patentowe i do czasu zakończenia procedury nie chcemy dokładnie mówić o naszej pracy - tłumaczy. Bo w tym środowisku bardzo często dochodzi do kradzieży pomysłów, czego zespół badawczy już doświadczył.
2. Dr Barbara Kremer z Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie, laureatka Programu Homing Plus, szuka początków życia na Ziemi, badając stromatolity, czyli warstwowo ułożone skałki węgliste, zbudowane z węglanu wapnia. Tych skał jest bardzo mało.
Stromatolity, których jest bardzo mało, są jednym z dowodów na istnienie życia w najwcześniejszym okresie historii naszej planety. Najstarsze z nich znane są już z osadów wczesnego archaiku, liczących około 3,5 mld lat. - Ale wiemy, że zycie powstało wcześniej, może 3,8 mld lat temu, choć jeszcze nie ma na to materialnych dowodów - mówi gość "Wieczoru Odkrywców".
Dr Kremer otrzymała finansowanie na realizację projektu "Procesy mineralizacyjne w matach sinicowych z alkalicznych jezior wulkanicznych jako dzisiejsze odpowiedniki najstarszych form życia". Projekt przewiduje rozpoznanie na poziomie mikroskopowym i nanoskopowym mechanizmów powstawania laminacji u dzisiejszych stromatolitów oraz procesów fosylizacyjnych sprzyjających morfologicznemu zachowaniu tworzących je mikroorganizmów. Rozpoznanie sposobu powstawania dzisiejszych stromatolitów pozwoli wyjaśnić genezę stromatolitów kopalnych - najstarszych makroskopowych struktur biogenicznych na Ziemi.
Projekty z programu Homing Plus w zakresie nauk należących do kategorii Bio, Info, Techno, realizowane są przez młodych doktorów przyjeżdżających do Polski z zagranicy.
Rozmwiał Krzysztof Michalski.
(ag)