Andrzej Przewoźnik, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa powiedział w programie "Z kraju i ze świata", że przygotowania do uroczystości upamiętniających zbrodnię katyńską idą dobrze. 7 kwietnia odbędzie się spotkanie premierów Polski i Rosji, a 10 kwietnia na cmentarzu w Katyniu pojawi się polski prezydent.
7 kwietnia na terenie kompleksu memorialnego w Katyniu będzie oddanie hołdu polskim oficerom, ale także obywatelom sowieckim, którzy spoczywają w lesie katyńskim, przemówienia, apel pamięci, przejście po cmentarzu zakończone wpisem do księgi pamiątkowej. Ten dzień przewiduje też wizytę w Smoleńsku i posiedzenie Grupy do Spraw Trudnych.
- Zapowiada się ważny dzień, ponieważ po raz pierwszy premier Federacji Rosyjskiej, pojawi się na grobach polskich oficerów i odda im hołd - mówi Przewoźnik.
10 kwietnia przewidziano uroczystości z udziałem rodzin katyńskich z przedstawicielami z całego świata. W trakcie uroczystości odbędzie się msza święta, modły ekumeniczne, apel poległych oraz oddanie hołdu polskim oficerom.
Przewoźnik mówi, że tego dnia na cmentarzu w Katyniu przewidziano specjalny czas dla najbliższych zamordowanych osób, aby mogli w ciszy wspomnieć swoich przodków.
*
Zuzanna Dąbrowska: Moim gościem jest pan Andrzej Przewoźnik, Sekretarz Generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Dzień dobry, panie ministrze.
Andrzej Przewoźnik: Dzień dobry pani, dzień dobry państwu.
Z.D.: Wrócił pan właśnie z Moskwy, gdzie duża grupa i administracji, i polityków pracuje nad dwoma bardzo ważnymi dla Polaków dniami – 7 i 10 kwietnia – nad uroczystościami związanymi z rocznicą zbrodni katyńskiej. Jak idą te przygotowania?
A.P.: Można powiedzieć, że te przygotowania idą całkiem nieźle. Rozmawialiśmy o jednej i drugiej uroczystości, czyli o spotkaniu premierów Polski i Rosji, które będzie 7 kwietnia, a także o tych uroczystościach, które odbędą się na cmentarzu w Katyniu w dniu 10 kwietnia z udziałem pana prezydenta. Większość spraw organizacyjnych jest już, można powiedzieć, dopięta. W tej chwili są realizowane te zadania, które już bezpośrednio przed samymi uroczystościami powinny zostać zrealizowane. To jest ogromna praca. Mieliśmy okazję również pojechać do Katynia porozmawiać w Smoleńsku, chcieliśmy zobaczyć wszystkie miejsca związane z obiema uroczystościami i wizytami. To była bardzo dobra i bardzo intensywna praca i myślę, że efekty tego będziemy widzieli już w momencie, kiedy te uroczystości się będą odbywały.
Z.D.: A co możemy powiedzieć dzisiaj o dniu 7 kwietnia, kiedy na miejscu pojawi się premier Donald Tusk i premier Władimir Putin? Jak będzie wyglądała ich wspólna wizyta?
A.P.: Myślę, że na ten temat szerzej może się wypowiedzieć Kancelaria Rady Ministrów, bo to ona jest gospodarzem tej wizyty, ale przynajmniej w kilku punktach można powiedzieć, że na terenie kompleksu memorialnego w Katyniu odbędą się uroczystości, w których wezmą udział obaj premierzy, będzie oddanie hołdu polskim oficerom, ale także obywatelom sowieckim, którzy spoczywają w Lesie Katyńskim, będą przemówienia, będzie apel pamięci, także przejście po cmentarzu i zakończone wpisem do księgi pamiątkowej. Ten dzień przewiduje również wizytę w Smoleńsku i spotkanie z współprzewodniczącymi grupy do spraw trudnych, ponieważ w tej uroczystości, ale też w samym Smoleńsku będzie krótkie posiedzenie grupy do spraw trudnych. Później rozmowy i powrót do kraju.
Z.D.: Ze strony polskiej jest oczekiwanie na jakąś zapowiadają zresztą wręcz deklarację Władimira Putina dotyczącą Katynia, czy deklarację, czy ujawnienie jakiegoś faktu. Jak pan sądzi, co to może być?
A.P.: Ja bym się nie chciał na ten temat wypowiadać, dlatego że uważam, że w takim momencie, kiedy dopinamy szczegóły tych uroczystości, formułowanie jakichkolwiek oczekiwań, formułowanie jakichkolwiek można powiedzieć poprzeczek, które trzeba będzie przeskoczyć w trakcie tej uroczystości, odbiera jej ten charakter taki szczególny. Myślę, że trzeba już w tej chwili uzbroić się w cierpliwość i poczekać, co się będzie działo 7 kwietnia. Dla mnie nie ulega wątpliwości, że to będzie spotkanie ważne, choćby tylko dlatego, że po raz pierwszy premier Federacji Rosyjskiej pojawi się na grobach polskich oficerów i odda im hołd. Myślę, że to jest gest, na który bardzo wiele osób czekało.
Ja przypomnę, że kiedy niemal równo 20 lat temu Gorbaczow, ostatni przywódca Związku Sowieckiego, kiedy przekazywał materiały dotyczące polskich oficerów, polskich policjantów zamordowanych przez NKWD, kiedy opublikowano komunikat o tym, że to NKWD dokonało tej zbrodni, jakby rzeczą naturalną wydawało się, że pojedzie do Katynia, odda hołd polskim oficerom. Tego nie uczynił. Dopiero teraz, po 20 latach, przywódca wolnej Rosji będzie w tym miejscu. Myślę, że to jest wydarzenie ważne. A co nastąpi więcej, no to myślę, że przekonamy się siódmego.
Z.D.: 10 kwietnia będą uroczystości, można chyba powiedzieć bardziej polskie, przyjedzie pan prezydent Lech Kaczyński w towarzystwie szerokiej reprezentacji Rodzin Katyńskich. I wtedy także odbędzie się msza nad polskimi mogiłami?
A.P.: Te uroczystości, które będą odbywały się 10 kwietnia, rzeczywiście będą uroczystościami po pierwsze na większą skalę, ze zdecydowanie większym udziałem Rodzin Katyńskich, ale też przedstawicieli różnych instytucji i środowisk, które przyjadą z Polski i z różnych krajów Europy i Stanów Zjednoczonych. Sama uroczystość będzie składała się z kilku elementów, to będzie na pewno msza święta na cmentarzu, będą modły ekumeniczne, będzie apel poległych, będzie oddanie hołdu zamordowanym polskim oficerom, złożenie kwiatów, wieńców, zapalenie zniczy. I oczywiście będzie też czas na to, aby Rodziny Katyńskie, które będą dość licznie reprezentowane, mogły pobyć chwilę na cmentarzu, zadumać się i odwiedzić te miejsca, które są związane z losem ich bliskich.
Z.D.: Czekamy więc na te bardzo ważne i na pewno wzruszające uroczystości. Bardzo dziękuję za rozmowę.
(transkrypcja J.M.)