Książki Simona Barona-Cohena "Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa" to owoc trzydziestoletnich badań naukowych, których motorem była fascynacja tematem empatii, a także rozważania o tym, co sprawia, że człowiek jest zły i jak wiele ma z tym wspólnego mózg. Brytyjski psycholog S. Baron-Cohen twierdzi, że ludzki mózg to największe źródło zła i udowadnia, że przyczyną okrucieństwa jest brak empatii, czyli deficyt zdolności do rozpoznawania myśli lub uczuć innej osoby.
Gdzie należy upatrywać źródeł zła? Zdaniem Barona-Cohena jest za odpowiedzialny mózg i niewłaściwe działanie obwodu empatii, który sprawia, że odczuwamy współczucie. Osoby pozbawione empatii, według psychologa, są zdolne do okrutnych czynów.
- Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że jest to książka popularnonaukowa. Celem autora była popularyzacja pewnej wiedzy, którą on uważa za bardzo ważną, a dotyczącą empatii - komentuje dr Dorota Bednarek, psycholog kliniczny ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Jak dodaje, ta wiedza ma nam pomóc w tym, by bronić się przed takimi sytuacjami i by uczynić nasze społeczeństwo lepszym.
Radio Freud na moje.polskieradio.pl >>>
Dr Paweł Boguszewski przyznaje, że publikacja ta naświetla niewielki aspekt problemu zła, pomijając m.in. wątki psychologii społecznej, która stara się odpowiedzieć na pytanie skąd się biorą tego typu zjawiska. - To dobra i godna polecenia lektura, bo możemy się dowiedzieć czegoś nowego o nas samych - mówi neurofizjolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
Na ten problem zwrócono uwagę z związku z pewnym typem zachowań, który związany jest z brakiem empatii. - Simon Baron-Cohen pisze, że ludzie pozbawieni empatii potencjalnie mogą stać się osobami krzywdzącymi innych. Tkwi w nich zło i okrucieństwo, aczkolwiek niekoniecznie musi być tak, że są szkodliwi społecznie - wyjaśnia prof. Tomasz Maruszewski, psycholog z Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.
Czy można nauczyć się empatii? - Badania wskazują na to, że pewna część empatii ma charakter wrodzony, aczkolwiek za ujawnianie się zachowań empatycznych w dużym stopniu odpowiada środowisko, warunki, w jakich jednostka się wychowywała. W niesprzyjającym środowisku te negatywne dyspozycje mogą się zdecydowanie łatwiej ujawnić, aniżeli w środowisku sprzyjającym - mówi profesor.
Wieczór odkrywców >>> słuchaj na moje.polskieradio.pl
Jakie typy osób są pozbawione empatii? Co to znaczy, że Marylin Monroe była osobą z tzw. pogranicza? Co może wpływać na zmniejszenie się naszego normalnego poziomu empatii? Posłuchaj całej audycji.
W studiu gościli: dr Paweł Boguszewski, neurofizjolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN oraz prof. Tomasz Maruszewski, psycholog z Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.
"Problem z głowy" poprowadziła Katarzyna Kobylecka.
sm/ag