Laureatami zostało czworo wybitnych polskich uczonych: prof. Krzysztof Palczewski, prof. Mieczysław Mąkosza, prof. Maciej Wojtkowski, prof. Ewa Wipszycka.
Nagrody Fundacji są przyznawane za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Wysokość nagrody wynosi 200 tys. zł.
Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie tegorocznymi zdobywcami Nagrody, liczy już 76 osób. Są wśród nich tak wybitni profesorowie, jak m.in.: Tomasz Dietl, Andrzej Jajszczyk, Wiesław W. Jędrzejczak, Zofia Kielan-Jaworowska, Aleksander Koj, Tomasz Łuczak, Stanisław Konturek, Krzysztof Matyjaszewski, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Andrzej Paczkowski, Bohdan Paczyński, Mariusz Z. Ratajczak, Jadwiga Staniszkis, Jan Strelau, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik, Piotr Sztompka, Andrzej Udalski, Aleksander Wolszczan.
Gościem "Naukowego zawrotu głowy” był jeden z laureatów nagrody - profesor Mieczysław Mąkosza - chemik z Instytutu Chemii Organicznej PAN. Otrzymał nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2012 w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za opracowanie i wprowadzenie do kanonu chemii organicznej nowej reakcji - Zastępczego Podstawienia Nukleofilowego. Reakcja ta dotyczy związków aromatycznych, które mają ogromne znaczenie w życiu codziennym. Stosuje się je m.in. w przemyśle farmaceutycznym, środkach ochrony roślin, elektronice. Związki te swoją budową przypominają plaster miodu, złożony z węgla i wodoru, w którego wnętrzu zamknięte są wolne elektrony tworzące tzw. chmurę elektronową.
Głównym osiągnięciem prof. Mąkoszy jest odkrycie i wyjaśnienie szczegółowych cech tej reakcji, takich jak orientacja, zakres i ograniczenia, a także subtelnych szczegółów jej mechanizmu. Dokonanie to w znaczny sposób przyczyniło się do rozwoju chemii organicznej zarówno w sensie intelektualnym, jak i praktycznym. Posłuchaj rozmowy z profesorem.
Rozmawiał Krzysztof Michalski.