Logo Polskiego Radia
Jedynka
Andrzej Gralewski 27.09.2014

75 lat temu powstało Polskie Państwo Podziemne

W czasie drugiej wojny światowej miało ono własne siły zbrojne i struktury cywilne. Sieć tajnego nauczania i konspiracyjne wydawnictwa. Funkcjonowało dzięki determinacji i solidarności narodu - przypomniał profesor Krzysztof Komorowski z Katedry Historii Wojskowości Akademii Obrony Narodowej.
Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w WarszawiePomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w WarszawieAdrian Grycuk/Wikimedia Commons/lic. CC 3.0

- Przyjęliśmy początek działalności niepodległościowej jeszcze przed upadkiem stolicy - mówi profesor Komorowski w radiowej Jedynce. Przypomina, że państwo podziemne miało charakter zmilitaryzowany, ale to normalne, biorąc pod uwagę cele, jakie sobie stawiało. I to właśnie wojskowi 27 września 1939 roku, dzień przed upadkiem Warszawy, podjęli inicjatywę utworzenia państwa podziemnego. Powołano Służbę Zwycięstwu Polsce - organizację wojskową pod dowództwem generała Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza.

Święto Polskiego Państwa Podziemnego >>> Przeczytaj

Już dwa miesiące później organizacja przekształca się w Związek Walki Zbrojnej. W pierwszym okresie komendantem ZWZ był gen. Kazimierz Sosnkowski, który przebywał we Francji. Kłopoty komunikacyjne sprawiały,  że dowodzenie organizacją na odległość nie sprawdziło się, więc w czerwcu 1940 roku przekazano dowództwo do kraju, a na czele Związku stanął gen. Grot-Rowecki.
Prof. Komorowski wyjaśnia w "Sygnałach dnia", jaką strukturę miało państwo podziemne, jak działało i jakie ugrupowania je tworzyły. Podkreśla, że poza trzema filarami państwa, czyli wojskiem, partiami politycznymi i administracją nie można zapominać o najważniejszym członie państwa, czyli społeczeństwie polskim. - Ci ludzie posiadali świadomość funkcjonowania w państwie oporu przeciwko okupantom, nie poddawali się terrorowi, stawiali opór bierny lub czynny i oni stanowili główny element państwa podziemnego - mówi historyk. Przypomina, że do 1941 roku państwo podziemne funkcjonowało pod czterema okupacjami, bo poza niemiecką i sowiecką niewielkie części dawnej Polski okupowali Słowacy i Litwini.

Historia w Polskim Radiu >>>
Za symboliczną datę końca państwa podziemnego uznaje się 1 lipca 1945 roku. Dlaczego właśnie taką? Dlaczego Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową?
Posłuchaj całej rozmowy, którą prowadził Krzysztof Grzesiowski.
(ag/kul)