14 maja 1643 roku 13-letni Ludwik XIV został królem Francji. Formalnie władzę objął dopiero w roku 1661, po śmierci pierwszego ministra Francji – Julesa Mazariniego.
Król bez władzy
– Można powiedzieć, że Ludwik XIV od momentu urodzenia był przeznaczony do tej władzy – mówił Piotr Dmitrowicz w aud. "Mieć 19 lat" w 2005 roku. – Urodził się w dość dziwnych okolicznościach, tzn. jego ojciec Ludwik XIII przez wiele lat nie utrzymywał żadnych związków z jego matką Anną Austriaczką.
Następca tronu był długo wyczekiwany przez całą Francję. Po 23 latach małżeństwa króla Ludwika XIII na świat przyszedł jego potomek.
– Cały okres jego młodzieńczych lat upływał w niezwykle burzliwych warunkach – zaznaczał Piotr Dmitrowicz. – Te wszystkie frondy chłopskie we Francji, próby przejęcia władzy przez konkurentów, to musiało wpływać na młodego Ludwika XIV.
03:03 Ludwik XIV_Mieć 19 lat.mp3 O 19-letniem Ludwiku, młodym królu Francji mówi historyk Piotr Dmitrowicz, aud. Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Mieć 19 lat". (PR, 4.11.2005)
Ludwik XIV (1701), aut. portretu Hyacinthe Rigaud, źr. Luwr, Wikipedia/dp
Reforma państwa
Jeszcze zanim zmarł kardynał Mazarini młody Ludwik XIV zajmował się głównie sprawami administracyjnymi na dworze. Już wtedy próbował reformować swoje państwo w duchu absolutyzmu. – Wprowadził dosyć scentralizowaną hierarchię na swoim dworze – mówił Piotr Dmitrowicz. – Wszystkie działania miały być zsynchronizowane, miało odbywać się w terminie. Dwór się zaczynał rozrastać.
Kiedy już w wieku 22 lat otrzymał pełnię władzy królewskiej rozpoczął zakrojoną na szeroką skalę reformę państwa. Już w pierwszym roku panowania wydał 14 edyktów, zapoczątkowujących diametralne zmiany. Obejmowały one: prawodawstwo, finanse, gospodarkę, nowy podział administracyjny kraju, wojsko, porządki publiczne, podatki, cła i inne. Opracował tzw. wielkie ordonanse: postępowania cywilnego, karnego, prawa handlowego i marynarki.
Król Słońce
Ludwik XIV oprócz tego, że przeprowadzał wielkie reformy państwowe i zbudował potęgę kulturalną Francji, przez wiele lat prowadził wojny, które dramatycznie wpłynęły na stan gospodarki kraju. Kolonie na całym świecie utwierdzały pozycję Francji, ale wiązały się też z ogromnymi kosztami.
Do historii przeszło już określenie Ludwika XIV jako Króla Słońce. – Od dzieciństwa uczono młodego Ludwika XIV z takiego specjalnego atlasu, na którym zaznaczone były wszystkie ziemie jakie kiedykolwiek należały do Francji – mówił Piotr Dmitrowicz.
Ludwik XIV ze swoją żoną Marią Teresą Habsburg miał sześcioro dzieci. Wieku dorosłego dożyło tylko jedno z nich. Kilkanaścioro dzieci miał ze swoimi licznymi kochankami, ale większości z nich nie uznał. Ponadto żył i rządził tak długo, że przeżył swojego syna i wnuka, Ludwik XV był jego prawnukiem. – Rządził w aurze boskości i absolutyzmu – podsumował Piotr Dmitrowicz. – Kiedy umierał do wzruszonych dworzan miał powiedzieć: "Czyżbyście uwierzyli, że rzeczywiście jestem nieśmiertelny?".
Ludwik XIV pozostawił po sobie państwo o silnie scentralizowanej, absolutystycznej władzy królewskiej. Kilkadziesiąt lat później rewolucja francuska wystąpiła przeciwko temu systemowi.
mb