Front afrykański znacznie różnił się od innych aren zmagań w czasie II wojny światowej. Wyjątkowo długie linie zaopatrzeniowe i trudne warunki naturalne utrudniały sprawne prowadzenie kampanii na pustynnym pograniczu Libii i Egiptu. Walki toczyły się w wąskim pasie wzdłuż wybrzeży morskich. Pasie ucywilizowanym, gdzie znajdowały się drogi, składy i oazy.
Po brytyjskiej ofensywie z 1940 roku, która rozbiła armię włoską, Hitler, chcąc ratować sojusznika, wysłał do Afryki trzy dywizje tworzące Africa Corps pod dowództwem błyskotliwego generała Erwina Rommla. "Lis Pustyni" miał wyprzeć Brytyjczyków z Libii. Kluczowe walki toczyły się o twierdzę Tobruk, gdzie okopały się alianckie wojska.
Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny
Tu właśnie przechodziła swój chrzest bojowy 5-tysięczna Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich. Utworzona w Syrii na mocy umowy gen. Władysława Sikorskiego z rządem francuskim w kwietniu 1940 roku, po kapitulacji Francji przeszła do Palestyny, gdzie została wcielona do jednostek brytyjskich na Środkowym Wschodzie.
- Brygada objęła najtrudniejszy odcinek frontu, tzw. Wzgórze Medauar. Naprzeciw znajdowały się wyborowe oddziały niemieckie. Nasze stanowiska znajdowały się od niemieckich w niektórych miejscach w odległości zaledwie 100-150 metrów – wspominał uczestnik wydarzeń Stanisław Sukiennik.
18:51 w czterdziestą rocznicę zwycięskiej bitwy pod tobrukiem___14622_tr_3-3_998914812a49e14[00].mp3 W audycji z cyklu "Czas i ludzie" o bitwie pod Tobrukiem opowiadają byli żołnierze Brygady Strzelców Karpackich. (PR, 11.12.1981)
Trudność walk potęgowały dokuczliwe warunki klimatyczne i poczucie całkowitego odcięcia od świata. Obrońcy zyskali nazwę "Szczurów Tobruku". Ostrzeliwani przez artylerię i lotnictwo nieprzyjaciela wytrzymali do listopada, kiedy to w ramach operacji "Crusader" na odsiecz oblężonym ruszyła brytyjska 8. Armia. Po trzech tygodniach ciężkich zmagań twierdza została wyzwolona.
- Polacy przejawiali szatańską aktywność. Patrole, wypady, niszczenie wież obserwacyjnych były naszym codziennym zajęciem. Brytyjczycy nie mogli wyjść z podziwu, że pierwszych jeńców na terenie twierdzy zdobyli polscy żołnierze – mówił na antenie PR Zbigniew Porębski.
Posłuchaj o przebiegu walk o Tobruk we wspomnieniach polskich żołnierzy.
mjm/im