39 lat temu, 31 stycznia 1985 zmarł, Józef Mackiewicz, pisarz i dziennikarz, brat Stanisława Cata-Mackiewicza, świadek ekshumacji grobów katyńskich. Był jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiej emigracji. Posłuchaj dlaczego.
15:56 Sprawa Mackiewicza.mp3 "Sprawa Mackiewicza" - felieton Włodzimierza Odojewskiego. (RWE, 26.08.1990)
Przed wybuchem II wojny światowej pracował w Wileńskim "Słowie", gdzie redaktorem naczelnym był jego starszy brat - Stanisław Cat-Mackiewicz.
Kontrowersje
Kontrowersje na temat postaci Mackiewicza wzbudza to, czym zajmował się po zajęciu Wilna przez Niemców. Został wtedy redaktorem w polskojęzycznym, gadzinowym "Gońcu Codziennym". AK wydała na Mackiewicza wyrok śmierci.
- Na skutek protestów różnych środowisk wileńskich ten wyrok został cofnięty przez dowódcę Okręgu Wileńskiego AK, gen. Krzyżanowskiego - mówił siostrzeniec Mackiewicza, pisarz Kazimierz Orłoś w audycji "Józef Mackiewicz - rodzinny punkt widzenia" Ewy Stockiej-Kalinowskiej.
38:34 józef mackiewicz - rodzinny punkt widzenia1___138_12_ii_tr_0-0_113116940ceba60e[00].mp3 "Józef Mackiewicz - rodzinny punkt widzenia" - audycja Ewy Stockiej-Kalinowskiej z cyklu "Zakładka literacka". (PR, 1.04.2012)
- Żaden z jego artykułów i fragmentów prozy nie miał w najmniejszym stopniu antypolskiego i proniemieckiego charakteru. Ich ostrze było wyraźnie antysowieckie, a ostatnią z tych publikacji był reportaż z odkrycia grobów pomordowanych oficerów w Katyniu - mówił Włodzimierz Odojewski na antenie Radia Wolna Europa.
Katyń
Mackiewicz został zaproszony do oględzin masowych grobów przez Niemców. Dziennikarz otrzymał przyzwolenie na udział w ekshumacji od polskich władz podziemnych.
W 1944 roku zaczęła się jego ucieczka na zachód przed Sowietami. W styczniu 1945 roku dotarł do Rzymu, gdzie został oczyszczony przez sąd koleżeński z zarzutów o kolaborację i opracował obszerny raport na temat zbrodni katyńskiej.
KATYŃ -zobacz serwis specjalny Polskiego Radia >>>>>
Trudny los na emigracji
Po wojnie przebywał w Londynie. Tam współpracował z czasopismami emigracyjnymi. W 1955 roku przeprowadził się do Monachium, które - dzięki otwarciu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa - stało się kolejnym politycznym centrum emigracji.
- Monachium nie okazało się dla niego szczęśliwym miejscem. Został niedoceniony przez emigrację, a przez jej część był zwalczany - mówiła historyk dr Małgorzata Ptasińska.
W Monachium nadal publikował. Wydał m.in. książki krytykujące politykę Watykanu wobec ZSRR.
bm