491 lat temu, 8 czerwca 1533 roku, poświęcono Kaplicę Zygmuntowską na Wawelu. Impulsem dla zbudowania rodowego mauzoleum była dla króla Zygmunta Starego śmierć jego pierwszej żony, królowej Barbary Zapolyi.
Artyści z importu
Na potrzeby budowy kaplicy specjalnie z Włoch sprowadzony został Bartolomeo Berecci. Mężczyzna został nadwornym architektem Zygmunta Starego.
- Kontakty Krakowa z Włochami były w tamych czasach bardzo ożywione. Bartolomeo Berecci należał drugiej generacji włoskich artystów, którzy pracowali w Polsce. Wiadomo, że wpływy renesansowe sięgają czasów starszego brata Zygmunta, Jana Olbrachta - wyjaśniał prof. Stanisław Mossakowski w audycji z cyklu "Widnokrąg".
Berecci zapisał się złotymi literami w annałach historii polskiej architektury. W jego artystycznym portfolio obok Kaplicy Zygmuntowskiej znalazły się takie projekty jak rozbudowa zamku na Wawelu, ganek wewnętrzny w Kościele Mariackim i spektakularny baldachim nad nagrobkiem Władysława Jagiełły.
- Kaplica Zygmuntowska jest w dużym stopniu wzorowana na obserwowanych bezpośrednio przez Berecciego dziełach sztuki starożytnej - mówił prof. Stanisław Mossakowski.
Propagandowe dzieło
- Dzieje Kaplicy Zygmuntowskiej są ściśle związane z atmosferą polskiego dworu jeśli chodzi o sprawy ideowe. Dekoracje mitologiczne w kaplicy wiążą się z aktualną wówczas w Polsce reakcją kościoła katolickiego na pierwszą falę reformacji protesteanckiej. Treścią dekoracji jest Gigantomachia - zwycięstwo bogów olimpijskich nad gigantami. Przy czym bogowie olimpijscy z Jowiszem na czele symbolizują religię katolicką, zaś giganci reprezentują heretyków - wyjaśnia prof. Stanisław Mossakowski.
Do wysunięcia takiej tezy skłoniło prof. Stanisława Mossakowskiego to, że powstanie dekoracji zbiegało się w czasie z wydaniem w Królestwie Polskim pierwszych dekretów godzących w ruch protestancki. Sprzeciw wobec tych uchwał spowodował bunt luterańskich mieszkańców Gdańska, który został krwawo stłumiony przez króla. Kontrreformacja zaczęła wkraczać na ziemie polskie.
- Treści ideowe kaplicy znajdują odpowiednik w literaturze ideowej tamtego czasu. Ich przekaz jest podobny do twórczości związanego z dworem Andrzeja Krzyckiego, który również porównywał protestantów do mitologicznych potworów. Była to moda, która nadeszła z centrum kulturalnego ówczesnego świata - dworu papieża w Rzymie - podkreślał prof. Mossakowski.
22:42 sztuka bez ram - kaplica zygmuntowska__.mp3 Audycja z cyklu "Widnokrąg" poświęcona Kaplicy Zygmuntowskiej (PR, 13.01.1986)
Wspomniany wyżej poeta Andrzej Krzycki jest autorem wierszowanego epitafium, które umieszczono na nagrobku Zygmunta.
Kaplica Zygmuntowska rozpoczęła trend i stanowiła wzór dla ponad setki mauzoleów możnych na terenie całego kraju aż do drugiej połowy XVII wieku - wystarczy wspomnieć, że bliźniaczą Kaplicę Wazów ukończono dopiero w 1676 roku.
bm