Poeta zmarł 5 maja 1629 roku w Czernięcinie, we własnym majątku ziemskim, w którym wiódł spokojne życie ziemianina. Takie samo, jakie wychwalał w swojej twórczości literackiej, dzięki której stał się jednym z najbardziej szanowanych mieszkańców Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
20:01 szymon szymonowicz___g 7659_tr_0-0_130426568848731e[00].mp3 W audycji Małgorzaty Tułowieckiej z cyklu "Twórcy pięknego słowa" o życiu i twórczości Szymona Szymonowica opowiadali prof. Tadeusz Bieńkowski i prof. Mirosław Korolko. (PR, 16.05.1980)
Ambitny młodzieniec
Wszystko zaczęło się we Lwowie, w którym Szymonowic przyszedł na świat 24 października 1558 roku. Był synem Szymona z Brzezin, krawca z zawodu. Nie był on jednak przeciętnym rzemieślnikiem. W przeciwieństwie do wielu swoich kolegów po fachu ukończył studia filozoficzne.
Młody Szymon poszedł w jego ślady. Dzieciństwo i młodość spędził w swoim rodzinnym mieście, w którym zdobył pierwsze wykształcenie we lwowskiej szkole katedralnej. Kontynuował naukę na Akademii Krakowskiej, gdzie w 1577 roku otrzymał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych.
Głód wiedzy Szymonowica nie znalazł zaspokojenia w Rzeczpospolitej. Kontynuował studia za granicą, prawdopodobnie we Francji i w Belgii. Powrócił do ojczyzny w 1583 roku. Przed gruntownie wykształconym młodym człowiekiem otwierały się szerokie perspektywy.
Na służbie u Zamoyskiego
W 1586 roku rozpoczął współpracę z Janem Zamoyskim. Poparcie wpływowego magnata miało duży wpływ na jego dalsze życie. Zamoyski w tym czasie rozpoczął projekt swojego życia – budowę idealnego renesansowego miasta. Zamość, bo o nim mowa, aby zasłużyć na to miano potrzebował własnej szkoły wyższej. W zrealizowaniu tego celu niezbędny był Szymon Szymonowic.
Dzięki swoim znajomościom pomógł skompletować kadrę Akademii Zamojskiej, zgromadzić jej księgozbiór biblioteczny czy zorganizować pracę drukarni. W niedługim czasie później, w uznaniu jego zasług, został mianowany rektorem uczelni. W ślad za awansem zawodowym przyszła również nobilitacja. W 1590 roku Szymonowic otrzymał tytuł szlachecki i tytuł poety królewskiego.
Jan Zamoyski. Szara eminencja początków Rzeczpospolitej
Dzięki protekcji Zamoyskiego Szymonowic został jedną z najbardziej cenionych osób w Rzeczpospolitej na przełomie XVI i XVII wieku. Był szanowany także w Europie, a sam papież Klemens VIII wyraził uwielbienie do twórczości poety i przesłał mu w podzięce dary.
Ojciec sielanki
Bogaty mecenas w ostatniej dekadzie XVI wieku przekazał poecie w dzierżawę majątek ziemski w Czernięcinie na terenie ordynacji zamojskiej. Szymonowic poświęcił się bez reszty zarządzaniu majątkiem. Jego poezja poruszała głównie wątki związane z życiem, które prowadził w Czernięcinie. Szymon Szymonowic współtworzył etos ziemianina, który w XVI wieku podbił umysły polskiej szlachty.
Utwory poety to przede wszystkim sielanki sławiące uroki wiejskiego życia. Pisał je po łacinie i w języku polskim. Świadomie nawiązywał do antycznej tradycji, którą starał się kontynuować.
Najbardziej znanym utworem Szymonowica są "Żeńcy". Choć utwór znalazł się w zbiorze sielanek, to jego treść jest zgoła niesielankowa. To wiersz, który w realistyczny sposób przedstawia trud życia na wsi i ciężką pracę chłopów.
Sam poeta resztę życia spędził w Czernięcienie. Żył w sposób jaki sławił we własnych dziełach, a jego śmierć jest uznawana za koniec renesansu w polskiej literaturze.
sa/jp