To już piąty tydzień wspólnej kampanii Radiowej Jedynki i Ministerstwa Sprawiedliwości - "Poznaj swoje prawa. Wyjdź z cienia. Pozwól sobie pomóc".
Od dziś do piątku będziemy mówić o przestępczości wśród dzieci i młodzieży, czyli o nieletnich, bo taki właśnie termin funkcjonuje w polskim ustawodawstwie.
Jacek Prusinowski:
Granica dorosłości wydaje się oczywista – ukończenie 18 roku życia. Właśnie wtedy młody człowiek posiada czynne prawo wyborcze, może zawierać umowy, a władza rodzicielska – przynajmniej w świetle prawa – nie ma już nad nim władania. Jednak już rok wcześniej można być dorosłym dla wymiaru sprawiedliwości.
Katarzyna Naszczyńska – sędzia z Ministerstwa Sprawiedliwości: - Podmiotem zdolnym do poniesienia odpowiedzialności karnej jest ten kto popełnia czyn zabroniony, np. przestępstwo, gdy ukończy już lat 17. Taka osoba trafia przed sąd karny.
Ci niedorośli, których ustawa nazywa nieletnimi, trafiają do sądu rodzinnego, ale żeby odpowiadać przed nim nie wystarczy mieć mniej niż 17 lat. Istnieje też dolna granica wieku.
Katarzyna Naszczyńska: - Mamy dwie cezury czasowe: ukończenie lat 13 i nieukończenie lat 17. Młodzież między 13 a 17 rokiem życia to, w myśli przepisów ustawy, nieletni, którzy mogą odpowiadać przed sądem za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia.
Co z tymi dziećmi, które jeszcze przed ukończeniem 13 roku życia są na bakier z prawem. W ich przypadku nie ma mowy o sądzie, bo i nie ma mowy o popełnieniu czynu karalnego. Występek, który właśnie tak nazywałby się w przypadku 14-latka, nazwiemy demoralizacją, jeśli dopuściłby się go 12-latek.
Dariusz Cieślik – sędzia: - Czyny karalne popełnione przez nieletnich do 13 roku życia określa się, jako uległ demoralizacji poprzez to, że np. : „w dniu …. , w sklepie… zabrał baton o wartości…”.
Do pełnego obrazu brakuje jeszcze jednej cezury czasowej, a jest nią ukończenie 15 roku życia. Wtedy nieletni, jeśli dopuścił się wyjątkowo ciężkiego przestępstwa, odpowiada przed wymiarem sprawiedliwości jak dorosły.
Katarzyna Naszczyńska: - Nieletni, który dokonuje zabójstwa, rozboju, gwałtu zbiorowego, czyli ciężkich przestępstw, może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, ale musi mieć więcej z kolei niż 15 lat.
W ubiegłym roku spadła liczba małoletnich mających konflikt z prawem. Można by było mówić o sukcesie wymiaru sprawiedliwości, policji, wychowawców, a przede wszystkim rodziców, gdyby nie pewien fakt.
Podinspektor Grażyna Puchalska z KG Policji: - Te same osoby popełniły wiele więcej czynów karalnych niż w poprzednich latach, czyli zwiększyła się przestępcza aktywność tych osób.
Iwona Cynowska – psycholog i socjoterapeutka: - To widać w codziennej pracy z nieletnimi. Nie znają wartości ani człowieka ani życia, w związku z tym, jeśli tego nie dostali, to nie widzą w jakim kierunku mają iść i szukają swoich wartości.
Te znalezione na podwórku czy ulicy prowadzą prosto do zakładu poprawczego.