Logo Polskiego Radia
Dwójka
migrator migrator 13.11.2007

Musica humana: Josquin Desprez

Josquin Desprez, nazywany "królem muzycznym", "mistrzem nut", porównywany z Michałem Aniołem, był najwybitniejszą indywidualnością tej wielkiej generacji polifonistów franko-flamandzkich, którzy stworzyli właściwie wszystkie elementy renesansowej sztuki dźwięków.

Łączył w swej twórczości najwyższej klasy rzemiosło kontrapunktyczne i intelektualne nastawienie do muzyki z humanistycznymi ideami, które przyswoił sobie podczas długiego pobytu w Italii. Był artystą o wielu twarzach: z najwyższą łatwością pisał podwójne i zagadkowe kanony, uporządkował kontrapunkt jak nikt przed nim, wykorzystywał często symbolikę cyfrową i grę systemem proporcji, dokonywał eksperymentów na gruncie konstrukcji. Ale jednocześnie zagłębiał się w teksty literackie, starannie dobierane zwłaszcza do motetów, szukając muzycznego odpowiednika dla zawartych tam stanów emocjonalnych czy obrazów natury. Wielki retor, traktował muzykę nierzadko (choćby motety psalmowe) jako mowę uczuć, podporząkowując temu wszsytkie elementy dzieła. A do tego dodajmy wielką, pełną fantazji inwencję melodyczną, manifestującą się w eleganckich, bogato ornamentowanych liniach melodycznych, czy też szerokich kantylenowych frazach. To muzyka chętnie nagrywana, stwarzająca wykonawcom rozległe pole do interpretacji. Posłuchamy kilku z nich - m.in. nagrań The Tallis Scholars, Orlando Consort i Odhecaton (zupełnie niezwykła interpretacja motetu psalmowego Miserere mei Deus).