Logo Polskiego Radia
Dwójka
Jacek Puciato 11.10.2012

Trzy kobiety w czasach ciemności

Edyta Stein, Simone Weil i Hannah Arendt - Żydówki, myślicielki, piękne, odważne kobiety w diabelskich czasach. Im było podwójnie trudno.
Różaniec rodziny.Różaniec rodziny.Glow Images/East News

Edyta Stein – nawrócona zakonnica, zginęła w Auschwitz, święta Kościoła katolickiego. Simone Weil – nazywana chrześcijanką bez Kościoła i chrztu – walczyła we francuskim ruchu oporu, zmarła w czasie wojny w Londynie. Hannah Arendt – uczennica Heideggera i Jaspersa, przeżyła wojnę, ale jako uciekinierka w Ameryce.

Trzy niezwykłe kobiety. Trzy wielkie osobowości. Trzy wybitne myślicielki. Łączyło je pochodzenie żydowskie w czasach, kiedy równało się to z wyrokiem śmierci. Ale też łączyła je potrzeba pojednania się ze światem, pokochania go mimo wszystko.

Wszystkie to wzorowe uczennice. Wyróżniały się pewną umiejętnością skupienia. Wiele bardzo uwagi poświęcały refleksji na własny temat, co nie było tylko wynikiem ich zainteresowań. To świat wymuszał odpowiedź na wciąż powracające pytanie – kim jestem? Jak podkreśla prof. Łuków, dla Hanny Arendt to nie było pytanie naturalne. – Co za nie mądre pytanie! Jestem kim jestem – odpowiadała, przypominał gość "Sezonu Dwójki”.

Jak podkreśla o. prof. Kłoczowski, od dzieciństwa wszystkie trzy dużo czytały, doskonale znały grekę i łacinę. To poszukiwanie siebie, swojej tożsamości odbywało się jednak w zderzeniu ze światem. Ich żydowskie pochodzenie nie było początkowo dla nich ciężarem, stawało się wraz z rozwojem sytuacji w Europie. Pierwszą barierę stanowił fakt, że były kobietami.

Edyta Stein uważała się za Niemkę, pojechała jako ochotniczka na Morawy pielęgnować tych, którzy walczą za ojczyznę. Problem pojawił się, gdy uniemożliwiono jej habilitację, bo była kobietą – przypomina dominikanin. Co może wydawać się paradoksalne, Stein coraz bardziej akceptowała swoją żydowskość, stając się chrześcijanką. Dla niej nauka, kariera naukowa była bardzo istotna, podobnie jak dla Hannah Arendt. Inaczej było w przypadku Simone Weil, która nie miała takich ambicji, rezygnowała z nauczania, aby być bliżej prawdziwego życia.

Fragm.
Fragm. okładki książki Sylvie Courtine-Denamy "Trzy kobiety w dobie ciemności Edith Stein, Hannah Arendt, Simone Weil", Wydawnictwo Świat Książki.

O ich filozofii, odwadze, religijności w czwartkowym "Sezonie na Dwójkę” rozmawiali o. prof. Jan Andrzej Kłoczowski – dominikanin (w studiu krakowskim Polskiego Radia) oraz prof. Paweł Łuków.

Do wysłuchania rozmowy zaprasza Hanna Maria Giza