W czasie II wojny światowej ziemianie i tworzona przez wieki kultura szlachecka stały się obiektem zaciekłej nienawiści okupantów, w szczególności sowieckiego. Z kilkuset dworów i pałaców w woj. białostockim lata 1939–1945 przetrwało w stanie nienaruszonym zaledwie kilkanaście obiektów. Ocalałe siedziby ulegały dalszej dewastacji w czasach istnienia PRL i większość z nich popadła w ruinę – dobra materialne grabiono, majątki parcelowano, opuszczone pałace zamieniano w magazyny.
– Dwory na ziemiach polskich funkcjonują od schyłku średniowiecza, kiedy stanowiły rezydencje magnackie czy drobnorycerskie i szlacheckie siedziby, aż do lat 30. XX. Zostały one zlikwidowane jako element wrogi, szczególnie w okresie komunistycznym pod okupacją sowiecką i w czasach PRL. Wówczas rezerwuar ziem został rozdzielony, podzielony bądź skonfiskowany przez państwo. Ten element architektoniczny został skazany na zagładę – mówił dr Łukasz Lubicz-Łapiński.
Plansze wystawy "Zagłada dworów w województwie białostockim po roku 1939" prezentują fotografie rodzinne, wspomnienia oraz dokumenty ukazujące represje, jakim poddawani byli właściciele ziemscy po roku 1939.
– Wystawa jest pokazaniem kawałka historii, tj. dworów i warstwy ziemiańskiej, która po 1939 roku przez okupantów, a później w czasach PRL została całkowicie usunięta z naszego krajobrazu. Dworek dzisiaj jest rzadkością w polskim pejzażu, a wystawa pokazuje to, co było i to, co się zachowało do czasów współczesnych. Można na niej zobaczyć historię poszczególnych dworów z województwa białostockiego – wyjaśniał dr Łukasz Lubicz-Łapiński.
Wystawę można odwiedzać w Muzeum Ziemi Sokólskiej w Białymstoku.
Całość rozmowy do odsłuchania w audycji.
Program prowadziła Luiza Bebłot.
Polskie Radio 24/dds
____________________
Data emisji: 05.03.2017
Godzina emisji: 12.33