Logo Polskiego Radia
IAR
Piotr Dmitrowicz 05.01.2012

Początek kosmicznej ery

Czterdzieści lat temu ruszył program budowy promów kosmicznych.
Początek kosmicznej eryGlow Images/East News

40 lat temu, 5 stycznia 1972 roku, ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon podpisał program budowy floty promów kosmicznych. Miały one być tańszym niż rakiety środkiem transportu, który ponadto mógł być wykorzystywany wielokrotnie.

Program załogowych lotów kosmicznych STS, realizowaney przez agencję kosmiczną NASA, zakończył się po 39 latach, 8 lipca ubiegłego roku wraz z ostatnim startem wahadłowca Atlantis. Pierwszy prom kosmiczny, przeznaczony do lotów próbnych i testów, zostal zbudowany w 1976 roku. Nie opuścił jednak nigdy atmosfery ziemskiej. Pierwszy wahadłowiec z załogą, o nazwie Columbia, wystartował 12 kwietnia 1981 roku. W kolejnych lartach do eksploatacji wprowadzono wahadłowce: Challenger, Discovery, Atlantis i Endeavour, który swój ostatni lot zakończył 1 czerwca 2011 roku . Tragicznie zakończyły się dwa loty.

W lutym 2003 roku zginęli wszyscy członkowie siedmioosobowej załogi promu Columbia. Wracał on na Ziemię po 16-dniowej misji kosmicznej. Z kolei w styczniu 1986 roku chwilę po starcie rozpadł się wahadłowiec Challenger. Zginęła cała siedmioosobowa załoga. Następcą amerykańskich wahadłowców będzie pojazd kosmiczny Orion. Ma on umożliwić Amerykanom załogowe wyprawy na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz na Księżyc. Orion lub jego następca zabiorą ludzi na Marsa prawdopodobnie jeszcze w XXI wieku.

Pierwszym w historii lotów wahadłowcem był amerykański statek kosmiczny Columbia. Pierwszy lot odbył w kwietniu 1981 roku. Łącznie wykonał 28 lotów, spędził w przestrzeni kosmicznej ponad 300 dni. Następnie zostały wprowadzone do eksploatacji wahadłowce: Challenger, Discovery, Atlantis i Endeavour. Challenger - drugi wahadłowiec kosmiczny amerykańskiego programu załogowych lotów kosmicznych STS - pierwszy lot odbył się w kwietniu 1983 roku. Łącznie Challenger wykonał 10 lotów, spędził w przestrzeni kosmicznej ponad 62 dni.

W stycznia 1986 roku doszło do katastrofy Challengera, który eksplodował w 75. sekundzie po starcie z przylądka Canaveral na Florydzie. W katastrofie zginęło siedmioro astronautów. W sierpniu 1984 roku lot w przestrzeń kosmiczną odbył kolejny wahadłowiec - Discovery. Jego ostatnia - 39. - podróż kosmiczna zakończyła się 9 marca 2011 roku. Łącznie spędził na orbicie ponad 365 dni. Discovery wyniósł na orbitę teleskop Hubble’a, a także uczestniczył w dwóch misjach serwisowych tego satelity. Jego zadaniem w ostatnich latach był transport załogi i wymiana zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Czwarty wahadłowiec NASA, który odbył lot kosmiczny to Atlantis. Jego pierwszy lot miał miejsce 3 października 1985 roku. W lipcu ubiegłego roku odbył 12-dniową podróż na Międzynarodową Stację Kosmiczną i został wyłączony z eksploatacji. W 1989 roku Atlantis wyniósł na swoim pokładzie sondy kosmiczne Magellan oraz Galileo, a w roku 2008 - laboratorium kosmiczne Columbus. Łącznie spędził w przestrzeni kosmicznej 294 dni. Endeavour to ostatni, piąty prom kosmiczny zbudowany przez NASA, który wykonał 24 loty. Swój ostatni lot zakończył 1 czerwca 2010 roku.