W 2010 roku Komisja Europejska zaproponowała, aby taki zakaz mógł zostać wprowadzony nie tylko ze względów bezpieczeństwa zdrowia czy środowiska, ale także z powodów "społeczno-ekonomicznych" czy "ochrony gleby".
Bruksela z zadowoleniem przyjęła porozumienie Rady i Parlamentu w tej sprawie, uznając, że wychodzi ono naprzeciw oczekiwaniom państw członkowskich, by miały one decydujące zdanie w sprawie upraw GMO. - Ten tekst jest zgodny z zobowiązaniami przedstawionymi przez przewodniczącego Komisji Jean-Claude Junckera w jego wytycznych politycznych. Ta Komisja chce dać decyzjom demokratycznie wybranych rządów tę samą wagę, co naukowcom w sprawach związanych z żywnością i środowiskiem, które są tak ważne jak uprawy GMO i które dotyczą europejskich konsumentów - powiedział rzecznik Komisji Enrico Brivio.
GMO: Polska winna uchybień >>>
Obecnie w UE są dopuszczane tylko te uprawy GMO, które według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) nie stanowią zagrożenia dla ludzi, zwierząt i środowiska. Kraje unijne mają wprawdzie możliwość wprowadzenia na swoim terytorium czasowych ograniczeń lub zakazu autoryzowanych na szczeblu Unii upraw GMO, ale muszą to uzasadnić względami bezpieczeństwa zdrowia ludzi i środowiska. W praktyce jest to dość trudne.
Jak poinformowała negocjatorka PE, austriacka europosłanka centroprawicy Elisabeth Koestinger, kompromis w sprawie przepisów przewiduje dwustopniową procedurę, która umożliwi krajom unijnym wyłączenie z prowadzonego na szczeblu UE procesu autoryzacji uprawy dla poszczególnych odmian GMO. Kraje te będą mogły uzasadnić zakaz upraw GMO na swoim terytorium m.in. względami społeczno-gospodarczymi, środowiskowymi albo związanymi z ochroną terenów rolniczych.
Z kolei państwa, w których rośliny genetycznie modyfikowane są uprawiane, muszą zadbać o to, by odmiany GMO nie "zainfekowały" terytoriów sąsiednich państw.
- Naszym najważniejszym celem było tak ukształtować prawo krajów do zakazu upraw GMO, aby korporacje nie mogły podważać legalności tych decyzji - poinformowała Koestinger.
Kompromis skrytykowali Zieloni
Kompromis skrytykowali z kolei Zieloni w europarlamencie. - Uzgodnione przepisy pozwolą uniknąć najgorszego, ale pozostawiają zbyt wiele luk, które mogą osłabić kompetencje tych, którzy chcą powiedzieć "nie" dla GMO - oświadczył belgijski europoseł tej frakcji Bart Staes. Obawia się on, że wskutek nowych przepisów zezwolenia na uprawy GMO będą wydawane jeszcze łatwiej niż do tej pory.
Zawarte porozumienie musi być jeszcze formalnie przyjęte przez Radę i Parlament. Komisja Europejska liczy na to, że uda się to zrobić w ciągu najbliższych tygodni tak, aby nowe zasady zaczęły obowiązywać od 2015 roku.
IAR/PAP, awi