Wybory, które odbyły się 4 czerwca 1989 roku, były rezultatem porozumienia zawartego pomiędzy władzą komunistyczną a przedstawicielami części opozycji i Kościoła podczas obrad Okrągłego Stołu.
– To nie były w pełni wolne wybory. Ale pozwoliły „Solidarności” znaleźć się w parlamencie – podkreślał Piotr Semka.
Czerwcowe wybory nie były w pełni demokratyczne. Podczas rozmów Okrągłego Stołu NSZZ „Solidarność” i obóz komunistycznej władzy doszły do porozumienia, w myśl którego zagwarantowano rządzącej „koalicji”, obejmującej PZPR i jej satelitów, obsadę co najmniej 299 (65 procent) miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty w liczbie 161 (35 procent) zostały przeznaczone dla kandydatów bezpartyjnych. Senat był wybierany w sposób całkowicie demokratyczny.
Po dwóch turach wyborów opozycja zdobyła 161 miejsc w Sejmie, czyli maksymalną liczbę posłów, na jaką pozwalał kontrakt zawarty z komunistami oraz 99 miejsc w Senacie.
Tymczasem, w nocy z 4/5 czerwca 1992 roku odwołano rząd premiera Olszewskiego, po tym jak Sejm przegłosował uchwałę zobowiązującą ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza do upublicznienia nazwisk urzędników państwowych, w tym posłów, którzy współpracowali ze służbami PRL.
– To był dzień, w którym wysokie wymagania obowiązujące w obozie „Solidarności” zostały zlekceważone. Tam wysoko stawiano kwestie etyczne i moralne. Tymczasem, wtedy obóz „S” uznał, że na lustrację nie ma ochoty – wskazywał Piotr Semka. – To był niezdany egzamin dla „Solidarności” – dodawał.
- Porażka PZPR jaka nastąpiła po wyborach 4 czerwca była wydarzeniem znamiennym i przełomowym – podkreślił Piotr Zaremba, jednak jego zdaniem na tej dacie ciąży poczucie nie do końca wykorzystanej szansy.
- W opinii niektórych osób to nie była całkowita rewolucja. Powoduje to narastające kontrowersje i to, że część prawicy mówi, że nie należało dążyć do kompromisu z komunistami i godzić się na wybory w takiej formie. Ja się z tym nie zgadzam – dodał ekspert i wyjaśnił, że przez te spory nie ma wspólnego poczucia czym jest ta data.
Więcej w całej audycji.
Gospodarzem programu była Małgorzata Łopińska.
Polskie Radio 24/PAP/IAR/zz
_________________
Data emisji: 4.06.18
Godzina emisji: 10.35