Są jednym z węzełków, które można próbować rozsupłać. Każde z nich wewnątrz, w sobie. Oni pomiędzy sobą. Oni z innymi ludźmi. Oni i ci, których pozostawili. Ludzie są jak węzełki: nie wiadomo co się w nie zabierze i czy dadzą się rozplątać” – pisze autorka o bohaterach tej poruszającej powieści, rozgrywającej się w Szczecinie od czasów powojennych po koniec PRL.
Maria przybyła tu z ubogich Kresów. Janek z bogatej Wielkopolski. Anna z Galicji – jej ojciec zginął w egzekucji za Włoszczową. Ula ma naprawdę na imię Ulrike i chowa w tajemnicy niemieckie pochodzenie, tak jak Stefan ukrywa, że jest Żydem... Spotykają się przypadkiem: pracują lub są klientami baru mlecznego „Bambino”. Ale „mają z sobą coś wspólnego: nie mają tu, w mieście, rodzin. Uklepują swoje życie stykając się naskórkami z ludźmi stąd, zawierają przymierza, składają przysięgi”. Oderwani od bliskich, w „ziemi obiecanej” bez tradycji próbują zbudować coś nowego, swojego. Uczą się, pracują, szukają ciepła i miłości. Lecz układając swe życie, nie są w stanie wyzbyć się kompleksów i nawyków, wpojonych im w trudnym dzieciństwie, bo nie da się uciec od swego pochodzenia.
„Ma być dobrze. Zawsze ludzie tak myślą. We wszystkich krajach i miastach. Biorąc ślub z miłości. Ma być dobrze, wierzą...”. Maria kończy szkołę pielęgniarską i wychodzi za Janka, na tyle ambitnego, że propozycja od ubecji brzmi dla niego „jak lepsze życie”. Rodzi im się córka. Ula poznaje Stefana, nauczyciela: on „nakarmi się życiem prosto z kobiety, której ziomkowie chcieli go unicestwić...”.
Indze Iwasiów udało się coś bardzo rzadkiego. Z jednej strony wnikliwie nakreśliła panoramę „polskich losów”: małych, prywatnych historii, nierozerwalnie związanych z naszą wielką Historią. Z drugiej strony w dyskretnych szczegółach odmalowuje kilkadziesiąt lat codzienności PRL – ze szminką „Celii”, czekoladkami „22 lipca”, instytucją krawca domowego czy opalaniem się na masło kakaowe. A jeszcze świetna psychologia, ponadczasowe refleksje, egzystencjalne uogólnienia i wyrafinowana narracja, pozwalająca delektować się niemal każdym zdaniem.
Wszystko to sprawia, że powstała powieść piękna, mądra, niepokojąca. Wybitna.
Inga Iwasiów
Inga Iwasiów – ur. 1963, krytyczka literacka, poetka, eseistka, redaktorka, profesor literaturoznawstwa. Od 1999 redaktor naczelna Szczecińskiego Dwumiesięcznika Kulturalnego „Pogranicza”. Autorka monografii „Kresy w twórczości Włodzimierza Odojewskiego”. „Próba feministyczna” (1994) oraz „Opowieść i milczenie. O prozie Leopolda Tyrmanda” (2000); zbioru opowiadań „Miasto - ja – miasto”; tomu poezji „Miłość”. Wydała: „Rewindykacje. Kobieta czytająca dzisiaj” (szkice krytycznoliterackie), Universitas, Kraków 2002; „ Gender dla średniozaawansowanych. Wykłady szczecińskie” (eseje), W A B, 2004; „39/41” (wiersze), Wyd. 13 Muz, 2004; „Parafrazy i reinterpretacje”. Współpracuje z wieloma periodykami naukowymi i literackimi, ostatnio jej felietony zamieszcza www.artPapier.pl. W 2006 w Świecie Książki ukazał się tom opowiadań „Smaki i dotyki” entuzjastycznie przyjęty przez krytykę.
(mat. prasowe)