"Trójca święta" - słynny renesansowy fresk
Dzięki przezorności Vasariego, fresk otwiera dzisiaj wszystkie podręczniki o malarstwie renesansowym. Vasari nie skuł bowiem dzieła Masaccia, a zakrył je nowym ołtarzem, który stanowił ekran zasłaniający cenne, piętnastowieczne malowidło.
"Byłem czym ty jesteś, ty będziesz czym jestem ja"
"Trójca Święta" powstała zapewne ok. 1426 roku na zlecenie florenckiej rodziny Lanzi, jako epitafium w ich kaplicy. Dwoje członków rodziny klęczy przed monumentalną niszą, w której Bóg Ojciec podtrzymuje ciało Chrystusa na krzyżu, a unosi się nad nimi gołębica, symbolizująca Ducha Świętego. Ten typ przedstawienia Trójcy Świętej nosi w ikonografii chrześcijańskiej nazwę Tronu Łaski. Poniżej klęczących donatorów znajduje się natomiast sarkofag ze szkieletem; jego słowa skierowane do wiernych brzmią: "Byłem czym ty jesteś, ty będziesz czym jestem ja". To okrutne memento mori w powiązaniu z przedstawieniem w górnej części malowidła jest prostym przesłaniem - wiara w Trójcę Świętą i ofiarę Chrystusa zapewni Zbawienie.
Poprawny wykres perspektywy linearnej
Dzieło Masaccia otwiera jednak podręczniki i albumy poświęcone sztuce renesansowej nie ze względu na rzadką redakcję tematu i symboliczne przesłanie, lecz niezwykłą kompozycję, w której po raz pierwszy zastosowano w malarstwie poprawny wykres perspektywy linearnej. Jednak czy konstrukcja perspektywy była dziełem samego Masaccia, czy też architekta Filippa Brunelleschiego, nie jest rozstrzygnięte.
Iluzja obcowania ze świętymi
Perspektywa tworzy silną iluzję głębi - stojąc przed malowidłem można odnieść wrażenie, że za postaciami fundatorów otwiera się kaplica z monumentalnymi postaciami świętych - Trójcą Świętą, Marią i św. Janem. Iluzja obcowania ze świętymi to obietnica Zbawienia, pobożne życzenie fundatorów, klęczących na stopniu powyżej sarkofagu i zawieszonych pomiędzy niebem a ziemią.
Masaccio, "Trójca święta", 1426-1428, kościół Santa Maria Novella, Florencja
14:54 2024_01_07 14_45_28_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 "Trójca święta" Masaccia - słynny renesansowy fresk (Jest taki obraz/Dwójka)
***
Tytuł audycji: Jest taki obraz
Prowadził: Michał Montowski
Gość: dr Grażyna Bastek
Data emisji: 7.01.2024
Godzina emisji: 14.45
mo/mgc