11 listopada to umowna data narodzin Niepodległej. Pod kontrolą władzy, którą można nazwać już polską, znajdowały się Małopolska i Kongresówka. Niewielki w sumie obszar. Do Galicji Wschodniej były roszczenia Ukraińców, na Wileńszczyźnie - Litwinów i bolszewików, na Pomorzu i Śląsku - Niemców, na Śląsku Cieszyńskim - Czechów. Zatem jakie ma mieć granice odrodzona Polska? Kto ma nią władać?
Istniało kilka ośrodków politycznych: Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (nazywana pierwszym rządem Niepodległej); Polska Komisja Likwidacyjna skupiająca różne stronnictwa w Krakowie; Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej - lewicowy, w Lublinie; Rada Regencyjna z konserwatywną arystokracją w Warszawie; Centralny Komitet Obywatelski skupiający endecję i chadecję w zaborze pruskim; były wreszcie rady Delegatów Robotniczych na wzór Rosji, które też rościły sobie prawo do władzy.
Jednak zwycięskie mocarstwa nie akceptowały żadnej z tych struktur. Uznawały Komitet Narodowy Polski z siedzibą w Paryżu złożony głównie z narodowych demokratów z Romanem Dmowskim na czele. Zatem jak skleić te trzy połówki? Podobno co światlejsi chłopi, umiejący czytać, mówili, że będzie król... Tymczasem cały świat zjeżdżał do Paryża. Sprawa polska stanęła na konferencji w Wersalu.
Kto powiedział "nasi kłopotliwi przyjaciele Polacy". Kto był za, kto przeciw niepodległej Polsce? Posłuchaj całej audycji, w której można również usłyszeć archiwalne wypowiedzi z 1918 roku.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadząca: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, członek Narodowej Rady Rozwoju, autor "Dziejów Polski")
Data emisji: 11.11.2017
Godzina emisji: 14.09
ag