Logo Polskiego Radia
Jedynka
Katarzyna Karaś 23.12.2017

Książka, która stała się przyczyną wojny

W 1650 roku ambasador cara Aleksego zażądał zniszczenia nakładu książki o przewagach bitewnych króla Władysława IV w walkach z Rosją (nasz władca był tytularny carem Rosji do 1634).
Posłuchaj
  • Potop rosyjsko-szwedzki (Historia żywa/Jedynka)
Czytaj także

Ambasador domagał się też kary śmierci dla autora dzieła. Przy okazji zażądano ziemi smoleńskiej, ogromnych odszkodowań, a także egzekucji księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, wojewody ruskiego. 

Senatorowie, z obawy przed wojną, zgodzili się na wydarcie karty, na której nie wymieniono wszystkich tytułów cara (powód obrazy dla Rosjan). Jednak w 1653 roku Rosja rozpoczęła koncentrację wojsk na naszej granicy. To początek wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667.

Sienkiewiczowska "Trylogia" odnotowuje najazd turecki, wojnę kozacką, ale o równie okrutnym i grabieżczym jak potop szwedzki najeździe moskiewskim mówi epizodycznie z powodu carskiej cenzury. To miała być zapomniana wojna.

W chwili rozpoczęcia najazdu szwedzkiego w 1655 roku Rzeczpospolita prowadziła od ponad roku wojnę z Rosją. To uniemożliwiło nam skuteczną walkę ze Szwedami.

W pewnym momencie tylko 1 procent terytorium Rzeczypospolitej nie był zajety bądź przez Rosję, bądź przez Szwedów, bądż przez powstańców kozackich Chmielnickiego.

Historycy oceniają, że straty poniesione przez Rzeczpospolitą w potopie szwedzkim były znacznie większe niż nasze straty w II wojnie światowej. A co przyniosła ta zapomniana wojna z Rosją? Jak Polsce udalo się przetrwać i uniknąć tego co nastąpiło ponad 100 lat później? Posłuchaj całej audycji.

***

Tytuł audycji: "Historia żywa"

Prowadzi: Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog)

Data emisji: 23.12.2017

Godzina emisji: 14.10

ag