40:21 2021_03_08 21_08_21_PR1_Historia_Zywa.mp3 Król Stefan Batory i kanclerz Jan Zamoyski - zgrany polityczny duet (Historia żywa/Jedynka)
Stefan Batory poślubił o 10 lat starszą Annę Jagiellonkę i wstąpił na tron Polski w 1576 roku. Miał wtedy 43 lata. Do wyścigu o koronę Rzeczypospolitej zgłosił się sam.
Nowy cykl: "Poczet – odnowa: od Leszka do Leszka"
Przylgnęło do niego miano króla pogromcy Rosjan. Jego legenda umocniła się w czasie rozbiorów. Zwyciężył przecież strasznego zaborcę w walce o Inflanty. Jego czyny opiewali ludzie pióra: Julian Ursyn Niemcewicz, Adam Mickiewicz, Michał Bobrzyński. Jan Matejko namalował obraz "Batory pod Pskowem". Kampania władcy przeciwko Rosji przyniosła mu nieśmiertelną sławę (a Rzeczypospolitej nowe terytoria w wyniku rozejmu w Jamie Zapolskim z 1582 roku).
W wolnej elekcji Batory pokonał cesarza Maksymiliana II. Wsparła go część szlachty, przeciwnicy Habsburga. Wśród jego popleczników był Jan Zamoyski.
Czytaj także:
Kanclerz, wychowawca wielu najznakomitszych polityków i dowódców Królestwa, kojarzony jest ze słowami pochodzącymi z aktu fundacyjnego jego Akademii Zamoyskiej z 1595 roku, pierwszej uczelni prywatnej w kraju: "Zawsze takie Rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie". Ale też z tym, że kiedy królowie się zmieniali, on zachowywał silną pozycję, choć popadł w konflikt z następcą Batorego, Zygmuntem III Wazą.
Jan Zamoyski z przedstawiciela średniej szlachty wspiął się na urząd pierwszego ministra w państwie. Był drugą osobą w kraju i najbliższym doradcą władcy.
Władcy uznawanego za wybitnego reformatora wojska, przeciwko któremu spiskował Samuel Zborowski i jego brat planujący królobójstwo. Zgładzenie Zborowskiego, szlachcica, u schyłku panowania Batorego wywołało niepokoje wśród braci szlacheckiej. Niespełnionym marzeniem króla było zawiązanie unii antytureckiej. W tej sprawie podjął rozmowy z Habsburgami i papiestwem.
Dlaczego jednak wśród krytyków monarchy pojawiają się zarzuty o to, że jego decyzje dały możliwość połączenia Prus i Brandenburgii, że urządził krwawą wyprawę na Gdańsk, że nie scementował związków Polski i Litwy? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")
Data emisji: 8.03.2021
Godzina emisji: 21.07
ans/kk