- Władysław Raczkiewicz, prawnik urodzony w Gruzji, August Zaleski, ekonomista z Warszawy, i Stanisław Ostrowski, lekarz dermatolog, lwowianin, to kolejni prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie.
- Sprawowali oni kolejno urząd od 1939 r. do 1979 roku.
- Szczątki prezydentów RP zostaną wkrótce przeniesione do Mauzoleum Prezydentów RP w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.
Władysław Raczkiewicz, prawnik urodzony w Gruzji, August Zaleski, ekonomista z Warszawy, i Stanisław Ostrowski, lekarz dermatolog, lwowianin, to kolejni prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, krótko we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii od września 1939 r. do 1979 roku. Wszyscy urodzeni u schyłku XIX wieku. Uczestniczyli w walkach o Niepodległą, a w II Rzeczypospolitej w życiu politycznym. Ich prezydentury to historia trwania polskiej niezawisłej państwowości.
Dlaczego Raczkiewicz dzielił rząd z premierem Władysławem Sikorskim? Z jakiego powodu prezydentura Augusta Zaleskiego trwała aż 25 lat i działała wtedy Rada Trzech nieuznająca jego wyboru? Co zdecydowało o tym, że wiekowy Stanisław Ostrowski pogodził skłóconą emigrację?
Internowanie władz
Władysław Raczkiewicz sprawował swój urząd w stanie wojny, w najtrudniejszym momencie dla Polski. Początek tej historii to noc z 29 na 30 września 1939 roku, kiedy prezydent Ignacy Mościcki przekazał urząd Władysławowi Raczkiewiczowi. - Po przekroczeniu granicy polsko-rumuńskiej przez prezydenta Rzeczpospolitej i rząd w nocy z 17 na 18 września 1939 r. władze polskie zostały internowane wbrew umowom międzynarodowym i wbrew porozumieniom z władzami rumuńskimi (...) - mówi prof. Rafał Habielski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, znawca i badacz emigracji w Londynie.
Kto jest godny i kompetentny, kto znajduje się w bezpiecznym miejscu?
- Prezydent Mościcki stanął wówczas przed koniecznością zrzeczenia się urzędu. Na szczęście konstytucja dawała mu prawo wyznaczenia następcy w czasie wojny - kontynuuje gość radiowej Jedynki. - Trudność tej decyzji poza kwestiami komunikacyjnymi (...) polegała na tym, że nie wiedział, kto zdołał przekroczyć granicę i kto znajduje się, najlepiej, we Francji. Najpierw musiał rozważyć, kto jest godny i kompetentny, żeby objąć urząd, a poza tym musiał wiedzieć, czy osoby, które brał pod uwagę, znajdują się w bezpiecznym miejscu - wyjaśnia gość radiowej Jedynki.
Władysław Raczkiewicz prezydentem
Wybór padł na ambasadora Rzeczpospolitej w Rzymie, generała Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego. - Przyjechał do Paryża z Rzymu, została dokonana procedura przekazania władzy, jednak władze francuskie nie wyraziły zgody na objęcie przez niego tej godności. Procedura musiała zostać ponowiona i wtedy padł wybór na Władysława Raczkiewicza - konkluduje prof. Habielski.
25:52 PR1 2022_09_27-19-30-43-e.mp3 Prof. Rafał Habielski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, o trzech prezydentach Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie: Władysławie Raczkiewiczu, Auguście Zaleskim i Stanisławie Ostrowskim (Eureka/Jedynka)
Ponadto w audycji:
Przybliżanie Polakom historii działalności polskich władz funkcjonujących poza granicami kraju to jeden z elementów działalności fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie". W ramach kampanii jest również realizowane przedsięwzięcie sprowadzenia doczesnych szczątków prezydentów RP na uchodźstwie z Wielkiej Brytanii do Polski oraz uroczystego pochówku w tworzącym się Mauzoleum Prezydentów RP w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.
Czytaj również:
***
Gość: Mikołaj Falkowski (Prezes Zarządu Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie"), prof. Rafał Habielski (historyk z Uniwersytetu Warszawskiego)