Nagrody FNP otrzymują wybitni uczeni za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które: "przesuwają granice poznania i wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju".
Nagroda dla prof. Marcina Drąga
Gościem programu Ludzie Nauki był jeden z trzech tegorocznych laureatów tej Nagrody, wybitny polski chemik profesor Marcin Drąg z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej i Sanford Burnham Prebys Medical Discovery Institute w USA, który otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2019 w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za opracowanie nowej platformy technologicznej umożliwiającej otrzymywanie związków biologicznie aktywnych, w szczególności inhibitorów enzymów proteolitycznych.
Czym są proteazy?
- Proteazy to kluczowe enzymy kontrolujące praktycznie wszystkie ścieżki metaboliczne, które zachodzą w organizmach żywych (…). Zakłócenie działania tych proteaz może prowadzić do chorób. W tej chwili odkrytych proteaz u ludzi jest około 650 - mówi prof. Marcin Drąg.
Nieprawidłowe działanie enzymów proteolitycznych prowadzi do nowotworów, cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych, a także do rozwoju infekcji bakteryjnych i wirusowych.
Monitorowanie aktywności proteaz jest możliwe przy użyciu markerów molekularnych (znaczników) i inhibitorów, czyli związków hamujących aktywność poszczególnych proteaz. I właśnie projektowaniem i syntezą tego rodzaju związków biologicznie aktywnych, służących selektywnemu wykrywaniu i blokowaniu aktywności proteaz zajmuje się prof. Marcin Drąg.
Marker a inhibitor
- Markery chemiczne to są inhibitory. Marker od inhibitora różni się tym, że inhibitorem możemy zahamować działanie enzymu. To są "kandydaci" do poszukiwania leków. Natomiast struktura markera jest praktycznie identyczna. W markerze mamy dodatkowo grupę detekcyjną, czyli coś, co pozwoli nam zobaczyć, co dzieje się z inhibitorem - słyszymy
Kiedy proteaza przechodzi na "złą stronę mocy"? Co było celem badań? Czy laboratorium prof. Marcina Drąga ma konkurencję?
Zapraszamy do wysłuchania audycji zrealizowanej przy współpracy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej.
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Krzysztof Michalski
Gość: prof. Marcin Drąg (Wydział Chemiczny Politechniki Wrocławskiej i Sanford Burnham Prebys Medical Discovery Institute w USA)
Data emisji: 25.11.2019
Godzina emisji: 19.07
DS