W ostatnim czasie często mówi się o kryzysie ojcostwa. O ile dawny, patriatchalny model ojca przestał już obowiązywać, o tyle nie wiadomo jaki model czy modele miałyby go zastąpić. Być może to, co tradycyjnie jest związane z ojcostwem jest też o tyle skomplikowane, że dochodzi tutaj do splotu tej roli w rodzinie z różnymi metaforami dotyczacymi przede wszystkim religii, Boga-ojca, a po drugie – z wyobrażeniem władcy jako ojca.
- 350 lat już prawie minęło od czasu, gdy sławny filozof angielski John Lock napisał na ten temat piękne strony w swoich "Traktatach o rządzie". Polemizuje tam z dziś już zapomnianym autorem Robertem Filmerem, który wychodził właśnie od pewnej symboliki ojcostwa, czyli od ojcostwa Boga po to, żeby z niej wydedukować niejako, co jesteśmy sobie powinni, a w szczególności, co ojcowie są powinni dzieciom, społeczeństwu i sobie samym. Wyprowadzał władzę ojca, jego prerogatywy, z władzy Boga - przypomniał prof. Robert Piłat.
Polemikę, ktorą Locke podjął z teorią Filmera, gość "Rachunku myśli" uważa za "niezwykle ważną dla historii myśli ludzkiej". - Locke powiada: władza ojcowska jest ograniczona czasowo i rzeczowo przez pewien rodzaj kontraktu. Mianowicie trwa tylko tak długo i z taką mocą, dopóki pomaga dziecku wyrastać, czyli zdobyć rozum i wolność. Lock powiada, że kto próbuje wyprowadzić władzę społeczną z władzy ojcowskiej to dokonuje pewnego nadużycia. Może i tak było – powiada – w historii ludzkości, że często te dwie rzeczy się pokrywały, że ojcowie sławnych rodów jednocześnie stawali się władcami, ale to tylko przypadkowa zbieżność. W istocie rzeczy nie ma powiązania pomiędzy władzą polityczną i władzą ojca - przytoczył myśl Johna Locke'a profesor.
Robert Piłat podał również, jako przestrogę, przykłady znanych pisarzy i filozofów, których ojcowie od najmłodszych wychowywali według ściśle zaplanowanego scenariusza. Swoimi refleksjami oraz doświadczeniami z bycia ojcem podzielili się także pisarze: Michał Cichy i Wojciech Engelking oraz skrzypek Jakub Jakowicz. Więcej w nagraniu audycji.
***
Tytuł audycji: Rachunek myśli
Prowadzi: Michał Nowak
Gość: Robert Piłat (filozof), Michał Cichy (pisarz), Wojciech Engelking (pisarz), Jakub Jakowicz (skrzypek)
Data emisji: 10.02.2018
Godzina emisji: 23.00
pg/bch