Dyrektor Instytutu Magdalena Gawin wyjaśniła, że wystawa poświęcona jest szwajcarskiej "grupie Aleksandra Ładosia" i innym polskim dyplomatom działającym w różnych państwach, którzy podczas II wojny światowej, wystawiając fałszywe paszporty, ratowali skazanych przez Niemców na Zagładę Żydów. - To nie jest wystawa tylko o dobrych ludziach, przede wszystkim ona daje nam do myślenia, jak ważne jest zachowanie struktur państwa. Państwo polskie zostało zniszczone przez Niemców, natomiast zostały nam poselstwa w Bernie, w Turcji, w Japonii i dzięki temu Polacy mogli zorganizować jedną z największych akcji pomocowych w Europie. Dyplomaci, którzy mieli instrumenty państwa, międzynarodowe kontakty, mogli zorganizować właśnie takie wielkie akcje pomocowe. Tak naprawdę dyplomaci uratowali największą grupę Żydów z Zagłady - podkreśliła.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński mówił podczas uroczystości, że polscy dyplomaci dowiedli swoimi działaniami w czasie II wojny, że przyświecały im ideały humanistyczne. - To jest opowieść o polskich i zagranicznych dyplomatach z lat II wojny światowej, którzy, współpracując ze sobą, a także ze środowiskami żydowskimi na świecie, uratowali tysiące ludzkich istnień. Działalność polskich i zagranicznych dyplomatów w latach wojny stanowi uzasadniony powód do dumy. Ich dokonania są dowodem indywidualnej odwagi i humanitaryzmu - zaznaczył.
Na uroczystości byli też potomkowie polskich dyplomatów, wśród nich wnuczka Konsula Generalnego RP w Stambule Wojciecha Rychlewicza Anna Whitty, która dziękowała za pamięć o dziadku. "Był niezwykle skromnym człowiekiem, dla niego nie istniała różnica między polskimi chrześcijanami i polskimi Żydami. Wierzył głęboko, że każdy człowiek powinien być traktowany z godnością. Udowodnił, że warto czynić dobro bez szukania poklasku i sławy" - dodała.
Według badaczy działań polskich dyplomatów, w czasie II wojny światowej wystawili oni około osiem tysięcy fałszywych paszportów głównie państw Ameryki Południowej, dzięki którym uratowało się około trzech tysięcy Żydów skazanych na Zagładę w okupowanej przez Niemców Europie.
A jutro odwiedzający ekspozycję "Decyzja: ratować ludzi", będą mogli wziąć udział w warsztatach z kaligrafii, z protokołu dyplomatycznego, zaplanowano także kuratorskie oprowadzanie po wystawie czy spotkania z potomkami bohaterów wystawy.
IAR/dad