Logo Polskiego Radia
PR dla Zagranicy
Ewa Plisiecka 15.11.2023

107 lat temu zmarł Henryk Sienkiewicz, laureat literackiej Nagrody Nobla

Pisarz, podróżnik, publicysta zmarł 15 listopada 1916 roku w szwajcarskim Vevey. Tworzył w czasach, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, pisał "ku pokrzepieniu serc". Był autorem miedzy innymi Trylogii, "Krzyżaków", "Quo vadis" i "W pustyni i w puszczy". 

Uznanie pokoleń Polaków zdobył przede wszystkim Trylogią, czyli cyklem powieści z dziejów XVII-wiecznej Polski. "Ogniem i mieczem" - o wojnie z Kozakami, "Potop" - o najeździe szwedzkim i "Pan Wołodyjowski" - o okresie wojen z Turkami - opisują zwycięskie epizody militarne polskiego oręża, wskrzeszając bohatera patriotę, obdarzonego odwagą, temperamentem i rycerskim honorem.

Henryk Sienkiewicz, w 1905 roku uhonorowany Nagrodą Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu, do dziś jest uważany za klasyka powieści historycznej. Jednym z najbardziej znanych jego dzieł jest  "Quo vadis" o prześladowaniu pierwszych chrześcijan. Książka ukazała się jednocześnie we wszystkich trzech zaborach i - jak podkreślał filolog klasyczny doktor Jacek Hajduk - szybko zyskała popularność w całej Europie. Powieść została przetłumaczona na ponad pięćdziesiąt języków.

Bardzo istotna w kształtowaniu się Sienkiewicza jako pisarza była jego praca dziennikarska. Uchodził za utalentowanego reportera i felietonistę, był też korespondentem w Ameryce Północnej. Publikowane w warszawskiej prasie reportaże on sam nazywał „listami z podróży i wycieczek”. Teksty Sienkiewicza ukazywały się między innymi w "Niwie", "Gazecie Polskiej" i "Tygodniku Ilustrowanym". W sumie ukazało się ich kilkanaście tysięcy.  

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej. Był społecznikiem, znanym także z działalności publicznej. Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Szwajcarii. Wraz z Ignacym Janem Paderewskim współtworzył Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, działający w szwajcarskim Vevey. Tam właśnie zmarł 15 listopada 1916 roku, tam też został pochowany. W 1924 roku prochy pisarza uroczyście sprowadzono do Polski. Trumnę w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana, obok prezydenta Gabriela Narutowicza. W roku 1944, w czasie Powstania Warszawskiego, żołnierze niemieccy wysadzili katedrę. Po wojnie sarkofag i katedrę odnowiono.

IAR/ep