Powstało we wsi Markowa, gdzie 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę i będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię. Zabili też sześcioro dzieci Ulmów, najstarsze - córka Stasia - miało osiem lat.
- Historia rodziny Ulmów jest symbolem tych Polaków, którzy zginęli za pomoc Żydom - powiedział dyrektor muzeum Mateusz Szpytma.
<<<Rodzina Ulmów - symbol polskiej pomocy Żydom>>>
Powstaje film o rodzinie Ulmów
Gościem podczas uroczystości otwarcia będzie prezydent Andrzej Duda. W programie są m.in. modlitwy chrześcijańska i żydowska oraz ceremonia wręczenia odznaczeń państwowych Polakom, którzy ratowali Żydów.
Prezydent zasadzi także drzewko owocowe w ogrodzie muzeum.
Oficjalna uroczystość otwarcia zaplanowana jest na 17.30. Będzie transmitowana przez 18 polskich placówek dyplomatycznych i kulturalnych na świecie.
Hołd Polakom ratującym Żydów
Minutą ciszy Senat upamiętnił w czwartek rodzinę Ulmów. W opinii Jan Żaryna, historyka i senatora PiS, rodzina Ulmów to symbol postaw Polaków podczas II wojny światowej.
- Dziś jest taki dobry moment, żeby przypomnieć o pięknych postawach Polaków dotyczących tego tragicznego czasu 1939-1945 - podkreślił Jan Żaryn.
- Trzeba przypomnieć, że tylko w Polsce za pomoc Żydom groziła kara śmierci i, że tych polskich ofiar pomagających Żydom jest znacznie, znacznie więcej aniżeli słyszeliśmy do tej pory - zaznaczył senator Bogdan Klich z PO, przypominając, że Księga Sprawiedliwy wśród Narodów Świata została wydana w Polsce dopiero w 2004 roku.
W środę Sejm oddał hołd Polakom ratującym Żydów podczas II wojny światowej. W przyjętej przez aklamację uchwale zapisano, że Polacy ratowali Żydów z narażeniem własnego życia. Na szczególny hołd zasługują ci, którzy w odwecie za udzieloną pomoc zginęli z rąk niemieckiego okupanta.
Sejm wskazał, że hołd dla sprawiedliwych Polaków - oddany tym dokumentem - jest jednocześnie wyraźnym przypomnieniem całemu światu, że w odróżnieniu od okupowanej zachodniej Europy, na ziemiach polskich za nawet najmniejszą pomoc Żydom groziła kara śmierci. Sejm ma przy tym nadzieję, że pamięć o Polakach ratujących Żydów będzie stanowiła stanowić ważną część edukacji publicznej.
***
W ok. 4,5 tysięcznej Markowej Ulmowie nie byli jedyną rodziną, która ukrywała Żydów. Co najmniej 20 innych Żydów przeżyło okupację w pięciu chłopskich domach. Przed II wojną światową w Markowej mieszkało ok. 120 Żydów.
Ksiazki.TV/youtube
W 1995 roku Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata" izraelskiego Instytutu Pamięci Yad Vashem. W 2003 roku w diecezji przemyskiej rozpoczął się ich proces beatyfikacyjny. W 2004 roku odsłonięto w Markowej pomnik, który przypomina o tych bohaterskich ludziach. W 2010 roku prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Decyzja o budowie muzeum została podjęta przez sejmik woj. podkarpackiego w 2008 roku. Na 500 m kw. odtworzono dom Ulmów i stworzono salę wystawową, wykładową i pracownię naukową. Koszt realizacji projektu to ponad 8,6 mln zł, z czego milion przekazało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa narodowego, reszta pochodziła z budżetu woj. podkarpackiego. Działki pod budowę przekazała nieodpłatnie gmina Markowa.
Nowoczesna architektura muzeum - symbolizująca wiejską chatę, która jak lemiesz wdziera się w skarpę, ma w zamyśle podkreślić tragiczną historię patronów placówki. Ich nazwiska oraz innych Polaków, którzy zostali zamordowani, znajdują się na tabliczkach umieszczonych na płycie przed wejściem do muzeum. Z kolei nazwiska Polaków, którzy ratowali Żydów znajdują się na monumentalnej ścianie pamięci.
Ksiazki.TV/youtube
Głównym elementem wyposażenia wnętrza jest symboliczny dom Ulmów z zachowanymi oryginalnymi ich sprzętami m.in nakastlikiem, czyli szafka nocną i szafą. Ekspozycja multimedialna pokazuje m.in. historię Markowej, dzieje społeczności żydowskiej i różne formy pomocy, jaką otrzymali od Polaków.
Muzeum Polaków Ratujących Żydów, jest oddziałem Muzeum - Zamku w Łańcucie.
Zobacz serwis specjalny - II Wojna Światowa
IAR,PAP,kh