Europol śledzi takie zjawiska jak handel narkotykami oraz ludźmi, fałszowanie pieniędzy, terroryzm, nielegalna emigracja czy dziecięca pornografia.
Współpraca między państwami członkowskimi odbywa się na poziomie technicznym - szkolenia oraz strategicznym - wymiana doświadczeń w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej. Najważniejszym elementem współpracy jest wymiana danych osobowych.
– Jeśli ktoś popełnił przestępstwo na terenie Unii Europejskiej i taka informacja znajduje się w bazach Europolu, to my jako polska policja mamy do niej dostęp – powiedział poinspektor Sordyl.
Powstanie Europolu zostało przewidziane w Traktacie z Maastricht. W 1994 roku powstała jednostka ds. narkotyków. – Operacyjność Europol uzyskał w 1999 roku – mówi Sordyl i dodaje, że nie należy mylić go z Interpolem, ponieważ ten ostatni ma charakter ogólnoświatowy.
Do Europolu należą wszystkie kraje Unii Europejskiej. – Mamy również możliwość podpisywania umów o współpracę z pozaeuropejskimi krajami – poinformował gość Jedynki.
Organizacja jest finansowana z centralnego budżetu UE, a o tym kto nim rządzi, decyduje Rada Ministrów Spraw Wewnętrznych państw Unii.
(łk)
Krzysztof Grzesiowski: Mieliśmy, proszę państwa, ostatnio Święto Policji, tej naszej, i tak przyszło nam do głowy, że warto by porozmawiać o pewnej organizacji, która w nazwie ma również słowo „Policja”, ale jest instytucją ponanarodową, tak, panie komisarzu?
Komisarz Jarosław Sordyl: Europejską.
K.G.: Europejską. Europejski Urząd Policji, czyli w skrócie EUROPOL. Nasz gość: komisarz Jarosław Sordyl, ekspert właśnie ds. Europolu. To instytucja, która ma ile lat?
J.S.: W tym roku obchodziła 11. rocznicę 1 lipca.
K.G.: I czym się zajmuje?
J.S.: Jeżeli chodzi o Europejski Urząd Policji, jak pan wspomniał, Europol w skrócie, dokładnie tak, zajmuje się wspieraniem organów, ochroną porządku publicznego państw członkowskich, a więc nie tylko i wyłączniep, ale także i straży granicznej, służb celnych w poszczególnych właśnie krajach.
K.G.: Policja finansowa na przykład w krajach działa, panie inspektorze?
J.S.: Również, oczywiście również.
K.G.: To jest zdaje się efekt traktatu z Maastricht – powołanie Europolu.
J.S.: Dokładnie tak. W traktacie z Maastricht znalazł się zapis o powołaniu Europolu. Jednostka ds. narkotyków powstała w 94 roku, w 99 ukonstytuowała się obecna formuła Europolu, a operacyjność Europol uzyskał w 99, 1 lipca, a więc tę datę przyjmuje się właśnie za rocznicę powstania Europolu.
K.G.: Jeśli ktoś mówi o policji, ma przed oczami nazwę, która kończy się na -pol, to przeważnie pierwsze, co się nasuwa, to Interpol. Czym się różni Europol od Interpolu?
J.S.: Przede wszystkim zasięgiem swojego funkcjonowania, przede wszystkim podstawami prawnymi powołania tych jednostek, ponieważ Interpol jest ogólnoświatową organizacją zrzeszającą policje kryminalne, natomiast Europol ma mocne podstawy prawne. Tutaj mówimy o decyzji o powołaniu Europolu Rady Unii Europejskiej, a więc wszystkie te kraje Unii Europejskiej, które zresztą są na dzień dzisiejszy w Unii Europejskiej, są zobowiązane do współpracy w ramach właśnie zwalczania i wspierania się w ramach zwalczania poważnej przestępczości.
K.G.: Czyli rozumiem, że w sferze zainteresowań Europolu leżą takie zjawiska, jak handel narkotykami...
J.S.: Dokładnie tak.
K.G.: ...handel ludźmi...
J.S.: Dokładnie.
K.G.: ...fałszowanie pieniędzy i tak dalej, i tak dalej?
J.S.: Terroryzm, zwalczanie terroryzmu, nielegalna imigracja, handel ludźmi, tak jak pan wspomniał, pornografia dziecięca i wiele, wiele innych.
K.G.: Zanim jeszcze zaczęliśmy rozmawiać tutaj, w studiu, wspomniał pan, że Europol to taka instytucja, która niespecjalnie zabiega o popularność, co pewnie zrozumiałe z tytułu specyfiki działalności, ale...
J.S.: Raz, że specyfiki działalności, a dwa – Europol został powołany do wspierania jednostek krajowych, tak jak wspomniałem, organów ochrony porządku publicznego, a więc przede wszystkim skupia się na wspieraniu, nie zabiega o, powiedzmy sobie tutaj, różnego rodzaju medialne pojawianie się gdzieś na pierwszych stronach gazet czy też w telewizji, natomiast generalnie stoi sobie z tyłu i wspiera swoimi możliwościami poszczególne właśnie formacje.
Wiesław Molak: Czyli oznacza to, że funkcjonariusze Europolu nie są uprawnieni do prowadzenia śledztw...
J.S.: Nie są uprawnieni, nie mają takich uprawnień.
W.M.: ...w państwach członkowskich.
K.G.: I nie może być czegoś takiego, że mamy pukanie do drzwi i „otwierać, Europol!”?
J.S.: Na pewno nie. Zawsze jest tak, że to policja w danym kraju podejmuje czynności, natomiast osoby, które pracują w Europolu, są to również funkcjonariusze różnych służb, bo tak też się zdarza, pełnią taką w pełni funkcję wspierającą, a więc udzielają różnego rodzaju pomocy, rad...
W.M.: Informacji?
J.S.: Informacji, dokładnie tak.
K.G.: Ile krajów w tej chwili należy do Europolu?
J.S.: Na dzień dzisiejszy wszystkie kraju Unii Europejskiej, 27. Poza tym Europol ma możliwość podpisywania różnego rodzaju umów o współpracy i takie umowy są podpisane ze Stanami Zjednoczonymi, Szwajcarią, Norwegią, które generalnie są poza Unią Europejską, a także poza innymi krajami, poza Europą, tak jak już wspomniałem, Stany Zjednoczone, Kolumbia, Rosja, tak że jest...
K.G.: Polska jest członkiem od 2004?
J.S.: Tak, od listopada.
K.G.: A kto finansuje Europol?
J.S.: Z budżetu centralnego Unii Europejskiej.
K.G.: To są duże pieniądze?
J.S.: Na pewno tak. Jest to w dziesiątki milionów euro w tym wypadku.
K.G.: A kto decyduje o tym, kto rządzi Europolem? I właśnie kto rządzi w tej chwili Europolem? Kto stoi na czele tej instytucji?
J.S.: Rada Ministrów Unii Europejskiej, ministrów spraw wewnętrznych, natomiast na dzień dzisiejszy dyrektorem Europolu jest pan Rob Wainwright.
K.G.: A jakie korzyści ma polska policja z tego faktu, że istnieje Europol, że Polska jest częścią Europolu?
J.S.: Przede wszystkim polska policja i nie tylko policja, bo tak jak wspomniałem..
K.G.: Poza tym służby celne...
J.S.: ...oczywiście Straż Graniczna, służby celne mają możliwość bezpośredniej wymiany informacji o prowadzonych postępowaniach zarówno tutaj w kraju, jak i mają dostęp do informacji o prowadzonych postępowaniach w innych krajach Unii Europejskiej. A więc jest to naprawdę bardzo ważne z punktu widzenia chociażby Unii Europejskiej, która zapewnia chociażby swobodny przepływ towarów, usług, a przede wszystkim ludzi. A więc generalnie, jeżeli coś stało się czy ktoś popełnił jakieś przestępstwo na terenie Unii Europejskiej i taka informacja znajduje się w bazach informacyjnych Europolu, to na pewno my jako policja i także inne służby mamy do tego dostęp.
K.G.: Możliwe są trzy poziomy współpracy, czytamy w informacji o Europolu: pierwsze – praca techniczna i szkolenia, kolejny – współpraca strategiczna polegająca na wymianie informacji i oświadczeń w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, no i najwyższy szczebel to współpraca w zakresie wymiany danych osobowych, to, o czym pan przed chwilą mówił.
J.S.: Czyli to jest współpraca operacyjna, tak. To jest wymiana przede wszystkim danych osobowych.
K.G.: A zdarzają się jakieś konflikty wśród członków Europolu?
J.S.: Nie słyszałem.
K.G.: Spory jakieś?
J.S.: Nie słyszałem.
W.M.: Tajemnica służbowa?
J.S.: Nie jest to tajemnicą, jeżeli chodzi właśnie o współpracę w tak ważnej dziedzinie, jak zwalczanie przestępczości i to przestępczości poważnej, nie ma miejsca na różnego rodzaju konflikty bądź animozje.
K.G.: Czy Europol to jest taka organizacja, która tak na dobrą sprawę, skoro istnieje Unia Europejska, to i Europol powinien istnieć, ale musi istnieć, jest niezbędna, jest konieczna, skoro (...) współpracy?
J.S.: Myślę, że tak. Niejednokrotnie już Europol dał świadectwo temu, że należałoby taką instytucję powołać, a na dzień dzisiejszy jeżeli istnieje, to faktycznie ma rację bytu z uwagi na właśnie chociażby ten swobodny przepływ ludzi, szybkość działania, bo to należy powiedzieć, że jeżeli chodzi właśnie o współpracę kanałem Europolu, to tutaj mówimy o bardzo sprawnej i szybkiej wymianie informacji za pomocą różnego rodzaju elektronicznych systemów, systemów teleinformatycznych, baz, dostęp do baz, bardzo dużych baz, bo jeżeli chodzi na przykład o Unię Europejską, 27 krajów, które przekazują te informacje do tej bazy, jest tych informacji naprawdę bardzo dużo.
K.G.: Już pytałem pana o to pukanie do drzwi i hasło „otwierać, Europol!”. rozumiem, że Europol nie dysponuje żadnymi takimi własnymi siłami policyjnymi.
J.S.: Nie, nie dysponuje takimi siłami i przede wszystkim nie ma takich uprawnień, żeby podejmować jakieś działania.
K.G.: Siedziba w Hadze?
J.S.: Oczywiście.
K.G.: Często pan tam zagląda?
J.S.: To zależy. To zależy od konieczności, raz w miesiącu...
K.G.: Nawet mamy dokładny adres, więc to nie jest jakaś tajemnicza instytucja.
J.S.: Nie, oczywiście, że nie, to nie jest żadna tajemnicza instytucja, tym bardziej że jest strona internetowa Europolu. Również jest możliwość zatrudnienia się w Europolu, bo również są stanowiska przeznaczone dla osób cywilnych, bo Europol to nie tylko i wyłącznie służby ochrony porządku publicznego, ale także służby wspierające, a więc jeżeli ktoś ma tylko i wyłącznie ochotę, znajdzie dla siebie taką aplikację, może jak najbardziej również znaleźć zatrudnienie.
W.M.: Mamy przed sobą zdjęcie siedziby w Hadze. No, nie jest to okazała budowla, taki po prostu budynek.
K.G.: Mieszczańska kamienica w sumie.
J.S.: Prawie taka mieszczańska kamienica, natomiast pod koniec bieżącego roku Europol zmieni swoją lokalizację, przenosi się do nowej siedziby, bardziej nowoczesnej, spełniającej najwyższe standardy na dzień dzisiejszy.
K.G.: A praca w Europolu to jest nobilitacja dla policjanta, wyróżnienie?
J.S.: Myślę, że tak. Przede wszystkim znajdują tam zatrudnienie policjanci z dużym doświadczeniem... nie tylko i wyłącznie policjanci, przepraszam, ale ograniczam, że tak powiem, swoje spostrzeżenia do policji, ponieważ jestem reprezentantem policji, natomiast pracują tam nie tylko i wyłącznie policjanci, ale właśnie przedstawiciele straży granicznej, różnego rodzaju służb finansowych. I tutaj należy powiedzieć jasno i wyraźnie, że tak, jest to pewien wyższy już etap kariery, kiedy można się swoją wiedzą, wiedzą nabytą dzielić po prostu z innymi.
K.G.: O Europolu prawie wszystko w Sygnałach. Komisarz Jarosław Sordyl, ekspert ds. Europolu. Dziękujemy za wizytę, dziękujemy za rozmowę.
J.S.: Dziękuję bardzo.
(J.M.)