Uważał, że nie ma w literaturze światowej większego niż "Dziady" utworu wymierzonego w despotyzm carskiej Rosji.
Przedstawienie wywołało niezadowolenie władz PRL. Zarzuciły mu antyradzieckość i religianctwo. Cenzura zatrzymała większość recenzji, a I sekretarz PZPR Władysław Gomułka oskarżył Dejmka o "wbicie noża w plecy przyjaźni polsko-radzieckiej". Po 11 przedstawieniach, a w rzeczywistości po 9, bo trzy były zarezerwowane dla aktywu partyjnego, zapadła decyzja o zakazie dalszego grania "Dziadów".
W powojennej historii Polski "Dziady" Adama Mickiewicza, wyreżyserowane przez Kazimierza Dejmka, były jednym z najważniejszych wydarzeń - tak artystycznych, jak i politycznych. Premiera i szybki zakaz wystawiania Dejmkowskiej inscenizacji uruchomił ciąg zdarzeń znany dziś jako Marzec '68.
Znane są reperkusje tych wydarzeń - masowe aresztowania wśród rodzącej się dopiero antykomunistycznej opozycji. Ujawniły się też w całej pełni pęknięcia wewnątrz ekipy sprawującej wówczas władzę, co w konsekwencji doprowadziło do odsunięcia ówczesnego pierwszego sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki i postępującej erozji komunistycznego reżimu.
- Jakoś z pola widzenia tych, którzy badali sprawę Marca '68 schodziło coś, co było praprzyczyną, cośś co przelało czarę goryczy, a było to przedstawienie teatralne - mówi współautor książki "Kryptonim "Dziady". Teatr Narodowy 1967-1968" Tomasz Mościcki. To skłoniło autorów do napisania książki. Przytacza opinie, że nie było to dobre przedstawienie, ale z powodu uwikłania politycznego tego spektaklu. "Dziady" Dejmka nie zaistniały w przestrzeni artystycznej. Dlatego dokonali szczegółowej analizy. - Książka przypomina polityczny thriller z wątkami politycznymi - ocenia prowadząca audycję Magda Mikołajczuk. Rozmówcy przytaczają też parę anegdot z ówczesnych czasów.
W audycji "Moje książki" Tadeusz Lewandowski, jak co tydzień, recenzował najnowsze pozycje, jakie ukazały się na literackim rynku.
.
***
Tytuł audycji: Moje książki w paśmie Kulturalna Jedynka
Prowadzi: Magda Mikołajczuk
Gość: Tomasz Mościcki (współautor książki "Kryptonim "Dziady". Teatr Narodowy 1967-1968")
Data emisji: 7.03.2018
Godzina emisji: 21.07
ag/kh