Cały okres pisarskiej działalności Czechowa zamyka się w dziewiętnastu latach. W tym czasie wytworzył własny styl, nowy sposób pisania, na który składa się zarówno tematyka, ton opowiadania, jak i piękna metaforyka.
Literacki impresjonizm
Głównym bohaterem opowiadań Czechowa jest dusza. Dusza rozpatrywana w swoim stosunku do świata, sprawiedliwości, zdrowia, honoru. Cierpiąca, ale nie wiadomo dlaczego. Stąd opowiadania rosyjskiego pisarza zdają się nie mieć zakończeń.
Czechow żył w latach 1860-1904, ale jego twórczość należy do wieku XX. Lekkie sugerowanie nastrojów, kształtów, kolorów i stanów ducha Tołstoj nazwał impresjonizmem. Sam autor w swoich listach pisał: "Jeśli można wyrazić się krócej, to nie należy wyrażać się dłużej. Dlaczego? Właściwie nie wiem".
- Poetyka Czechowa, która prowadzi czytelnika w stany psychologiczne, jest największym wehikułem jego magii. Stąd jego osobne miejsce w literaturze, a już zwłaszcza w tradycji scenicznej – mówił na antenie Polskiego Radia Jan Gondowicz.
11:23 anton czechow___84_04_iv_tr_0-0_98969360cc0ed2a[00].mp3 Anton Czechow - audycja z cyklu "Biografia dźwiękowa". (PR, 18.01.2004)
Mimo że za życia natrafiał na twardy opór przed wprowadzeniem jego sztuk na scenę, przez cały XX wiek był to absolutnie żelazny repertuar wszystkich teatrów na świecie. Nadal nowoczesny, produktywny, dający się modyfikować na różne sposoby.
Lekarz z piórem w dłoni
Na twórczości Czechowa silnie odbija się wykształcenie lekarskie. – Piszący lekarze stanowią osobne zjawisko w literaturze. Z zasady materialiści, nie wierzyli w życie pozagrobowe i wynagrodzenie cierpień po śmierci. Nie wierzyli w nic, co nie da się zważyć i zmierzyć. Materializm lekarzy ożywiał literaturę i dał jej niesłychaną ostrość, zwaną naturalizmem – mówił gość programu z cyklu "Biografia dźwiękowa".
Anus mundi
Od 1888 roku pisał coraz mniej. Coraz dłużej zastanawiał się nad każdym zdaniem. W pewnym momencie podjął decyzję o porzuceniu działalności literackiej i podróży na drugi koniec świata, na wyspę Sachalin, gdzie mieściła się rosyjska kolonia karna. Tam napisał wstrząsającą relację, która wpłynęła na całą literaturę światową XX wieku. Odpowiada na pytanie "jak żyć?". Czechow z Sachalinem żyć nie mógł.
Zmarł na gruźlicę w Niemczech 15 lipca 1904.
mjm