Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Bartłomiej Makowski 08.06.2024

Wacław Grubiński mało nie przypłacił "Lenina" życiem

- Kiedy mnie przesłuchiwał śledczy, krzyczał na mnie, że ta sztuka jest gnuśna. Ale potem powiedział: "Ja nie mówię, pan jest dobry pisarz, ale pan tego Dzierżyńskiego okropnie spostponował". Myślę sobie: "To niedobrze, jak mnie chwali, bo dopóki mnie ganił, to było do zniesienia. Teraz może zacznie bić" - wspominał Grubiński przesłuchanie NKWD.
Wacław Grubiński, fot. Jan Malarski, źr. NACWacław Grubiński, fot. Jan Malarski, źr. NAC

8 czerwca 1973 roku zmarł Wacław Grubiński, dramatopisarz, felietonista i recenzent teatralny.

Debiutował w 1905 roku komedią "Diogenes z Synopy i Aleksander Wielki albo sławienie próżniactwa". Jego komedie miały zabarwienie filozoficzne. W 1921 roku opublikował i wystawił komedię "Lenin". Utwór otwarcie krytykował system komunistyczny i terror wprowadzany przez bolszewików.

Posluchaj wspomnień Wacława Grubińskiego w archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa

W dwudziestoleciu międzywojennym zajmował się także recenzowaniem spektakli teatralnych. Jego recenzje słynęły z uszczypliwego języka.

Wybuch II wojny światowej zastał go we Lwowie. Tam 23 stycznia 1940 został aresztowany przez NKWD. Powodem zatrzymania był "Lenin". Grubiński został skazany na karę śmierci, zamienioną na 10 lat łagru. Przebieg śledztwa, procesu i zesłania opisał w książce "Między młotem a sierpem".

ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA POŚWIĘCONY BUNTOM W GUŁAGACH>>>>>

Z piekła sowieckich łagrów uwolnił się na mocy amnestii ogłoszonej po podpisaniu układu Sikorski-Majski w lipcu 1941 roku. Był pracownikiem ambasady polskiej w ZSRR. Razem z Armią Andersa został ewakuowany na Bliski Wschód.

Zamieszkał w Londynie. Na emigracji pozostał do końca życia. W 1945 był współzałożycielem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. 


Posłuchaj
09:42 2095_2132_0.mp3 Rozmowa z Wacławem Grubińskim - pisarzem. Zapowiedź - Aleksandra Stypułkowska. (RWE, 13.04.1961)

 

bm