Adolf Hitler doszedł do władzy w Niemczech na fali resentymentów po I wojnie światowej, która zakończyła się 11 listopada 1918 roku podpisaniem rozejmu w Compiègne. II Rzesza, która była ostatnim walczącym członkiem koalicji Państw Centralnych, podpisała go z państwami Ententy. Tym samym zakończyła się Wielka Wojna, która miała być ostatnią wojną świata.
Szybko okazało się, że pacyfistyczne nadzieje są zbyt pochopne. Traktat pokojowy z Niemcami w Wersalu stał się zarzewiem przyszłego konfliktu.
Jego postanowienia pozbawiały Niemców dużej części przedwojennego terytorium oraz kolonii zamorskich. Ponadto armia niemiecka została ograniczona do 100 tys., znajdujące się w granicach Niemiec przemysłowe Zagłębie Saary miało być przekazane pod zarząd nowej międzynarodowej organizacji Ligi Narodów, a Nadrenia miała stać się strefą zdemilitaryzowaną. Ponadto Niemcy zostały zobligowane do wypłacenia wysokich odszkodowań wojennych.
Rozejm w Compiègne i traktat wersalski stał się synonimem zdrady narodowej dla wielu Niemców. Wielu z nich na fali propagandy wojennej uważało, że II Rzesza w listopadzie 1918 roku wciąż była w stanie dalej walczyć, a ostatecznie nawet przechylić szalę zwycięstwa na swoją korzyść.
Takie nastroje doprowadziły do pojawienia się teorii o tzw. "ciosie w plecy" w listopadzie 1918 roku. Według niej zawarcie rozejmu było skutkiem zdrady rządu socjaldemokratów, którzy objęli władzę po abdykacji cesarza Wilhelma II. Ponadto powszechnie uważano postanowienia traktatu wersalskiego za niesprawiedliwe względem Niemiec, które nie ponosiły jednoznacznej winy za wybuch I wojny światowej.
Adolf Hitler i jego Narodowosocjalistyczna Partia Niemieckich Robotników wykorzystały rewizjonistyczne nastroje, które w dużym stopniu były źródłem poparcia nazistów. Jednym z ich głównych postulatów była renegocjacja warunków traktatu wersalskiego.
Dlatego Adolf Hitler w propagandowym przemówieniu z 1 września 1939 roku wypowiedział słowa, że "listopad 1918 roku w historii Niemiec nigdy więcej się nie powtórzy".
Czas przewrotnie pokazał, że miał rację, ponieważ II wojna światowa nie zakończyła się traktatem pokojowym, ale bezwarunkową kapitulacją III Rzeszy w maju 1945 roku.
Posłuchaj fragment przemówienia Adolfa Hitlera w Reichstagu 1 września 1939 roku.
sa