Mircea Eliade, czyli rewolucja w religioznawstwie

Mircea Eliade był jednym z największych myślicieli rumuńskich i badaczy religii. Jego niezwykła erudycja, szeroka znajomość Indii, wielu języków współczesnych i starożytnych pozwalała mu spojrzeć z dystansu na filozofię, i historię religii oraz zrewolucjonizować wiedzę o tych dziedzinach. 

Młodzieńczy flirt

Kształcił się na uczelniach rumuńskich (filozofia) i indyjskich (filozofia i sanskryt). W Indiach przeżył młodzieńczy romans z córką swojego profesora, który nie dopuścił do ślubu, o czym opowiada powieść Eliadego "Majtreji". Po rozległych studiach zakończonych pracą doktorską na temat praktyki jogi powrócił do Rumunii, gdzie rozpoczął pracę na Uniwersytecie w Bukareszcie. Pod koniec lat 30. związał się z polityką opowiadając się po stronie skrajnej prawicy.  

- To nie był tylko flirt - przyznawał religioznawca, profesor Lech Trzcionkowski w audycji Jakuba Moroza w Polskim Radiu. - Eliade zaangażowany jest intelektualnie i emocjonalnie we wspieranie rewolucji faszystowskiej w Rumunii, chodzi o ruch Żelaznej Gwardii i Michała Archanioła - tłumaczył badacz.

W roku 1937 Eliade wstąpił nawet do partii Wszystko dla Ojczyzny, a rok później trafił za to na krótko do więzienia. 

Za ocean

W początku lat 40. sprawował funkcję attache kulturalnego w Wielkiej Brytanii i Portugalii. W akcie protestu przeciw komunistycznym rządom w Rumunii postanowił nie wracać do ojczyzny i zamieszkać w Paryżu. 

- Poprzez niezwykłą erudycję akademicką przedstawiał się jako człowiek uniwersytetu, który wchodzi do świata religioznawców z olbrzymim bagażem wiedzy dodatkowej, tajemnej, która przenika istotę tego, czym jest świętość - opowiadał profesor Lech Trzcionkowski w Polskim Radiu.

W Paryżu Eliade wydawał swoje książki teoretyczne o historii religii, jodze i szamanizmie.

Następnie Eliade wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie od roku 1956 mieszkał w Chicago i był wykładowcą na tamtejszym uniwersytecie na zaproszenie religioznawcy, Joachima Wacha. Od 1968 roku pracował zaś na uniwersytecie w Santa Barbara w Kalifornii.

Święte i świeckie

Do najważniejszych prac Eliadego należą: "Traktat o historii religii" (1949), "Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy" (1951) oraz "Sacrum, mit, historia" (1970). 

Eliade rozróżniał opozycję sacrum i profanum jako dwóch podstawowych pojęć dzielących życie człowieka na sferę świętą, związaną z religią, mitem, wiecznością oraz jej przeciwieństwo - codzienność, zwyczajność. Jest to podział uniwersalny dla wszystkich religii i wierzeń na świecie. 

Inną opozycją ważną w myśli Eliadego było sacrum i historia.

- Kiedy działamy jako zwykli ludzie przejęci historią, to oddalamy się od rzeczywistości sakralnej- mówił religioznawca, profesor Andrzej Szyjewski w Polskim Radiu. W momencie, gdy próbujemy uciec od historii, wycofać się z naszego kręgu tej małej codziennej aktywności, wówczas powinniśmy wpaść w obręb tej całkowicie odmiennej sfery, dzięki której możemy się zrealizować - dodawał.

az