Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Jacek Puciato 26.03.2012

Ceramika nie kłamie

Każdy początkujący ceramolog, który siądzie przed górą ceramiki ma ochotę rwać sobie włosy z głowy, bo ma do czynienia z niewiele mówiącymi fragmentami. Aby wydobyć informacje z ceramiki, trzeba nauczyć się stawiać pytania.
Ceramika nie kłamieUdimu/Wikipedia, lic. GNU
Posłuchaj
  • Tajemnice egipskiej ceramiki
Czytaj także

- Ceramika w Egipcie nie jest tak piękna czy spektakularna jak grecka czy rzymska. Rzadko trafiają się pięknie reliefowo dekorowane naczynia - mówiła w "Skarbcu Nauki Polskiej" dr Teodozja Rzeuska. - Ceramika jest jednak niezastąpionym źródłem informacji. Po pierwsze dlatego, ze ceramika nie kłamie. Po drugie dlatego, że ceramiki jest bardzo dużo na każdym stanowisku. Liczy się to w setki tysięcy fragmentów. To jest praca Kopciuszka.

Archeolodzy pytają ceramologa o datowanie i na tym zwykle się kończy współpraca. Ceramolog zazwyczaj odpowiada: ale ja mogę powiedzieć ci coś więcej! I zaczyna się opowieść: można określić pochodzenie materiału, warsztat, ustalić, czy naczynie zostało wyprodukowane na miejscu, czy zostało sprowadzone – odtworzyć kontakty handlowe…

- Ceramika egipska nie jest "ładna". Ale dzięki temu można analizować ją nie jako dzieło sztuki, ale starać się uzyskać informacje o człowieku, który ją wyprodukował i o tym, który jej używał.

Ostatnio dr Rzeuska uzyskała stypendium Kolumba z Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej na badania prowadzone w ramach misji niemiecko-szwajcarskiej na wyspie Elefantyna w południowej części Egiptu (obecnie część miasta Asuan). Znajduje się tam osada wyjątkowa w Egipcie, bo była zamieszkana przez 5000 lat bez przerwy. Dr Rzeuska bada obecnie wyselekcjonowaną część ceramiki z okresu Średniego Państwa (2100 p.n.e. – 1800 p.n.e.), a mianowicie importy z północnego Egiptu – z Fajum na południe od Kairu.

O tym okresie i o tym projekcie naukowym badaczka w fascynujacy sposób opowiadała w audycji Katarzyny Kobyleckiej. Usłyszeliśmy także, jak – dzięki analizom porównawczym – udało się jej zmienić datowanie jednego z najsłynniejszych cmentarzysk starożytnego Egiptu w Meidum.

Dr Teodozja Rzeuska – egiptolog z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN. Dr Rzeuska jest ceramologiem, uczestnikiem polskich i zagranicznych misji wykopaliskowych w Egipcie. Jest także podwójną stypendystką Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej – otrzymała bowiem grant w Programie "Kolumb" i "Kwerenda". Pierwsze stypendium umożliwia młodym badaczom odbycie stażu podoktorskiego w uznanym ośrodku naukowym na świecie, natomiast środki z programu Kwerenda przeznaczone są na badania archiwistyczne.