Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Bartosz Chmielewski 17.04.2013

Barbara Toporska - być (niezależną) żoną słynnego pisarza

– Twórczość tej pisarki była może bardziej nowatorska niż proza jej męża, Józefa Mackiewicza – mówiła w "Notatniku Dwójki” prof. Anna Nasiłowska, przypominając powstałe na emigracji dzieła Barbary Toporskiej.
Józef Mackiewicz i Barbara ToporskaJózef Mackiewicz i Barbara ToporskaArchiwum Emigracji w Toruniu
Posłuchaj
  • Twórczość pisarki emigracyjnej, Barbary Toporskiej, omawiają prof. Anna Nasiłowska z Instytutu Badań Literackich i prof. Wacław Lewandowski z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika (Dwójka/Notatnik Dwójki)
Czytaj także

Zdaniem prof. Nasiłowskiej w utworach Mackiewicza widoczne jest ogromne zaangażowanie polityczne autora i założenie, wedle którego jedynie prawda jest ciekawa. – Natomiast w prozie, którą tworzyła jego żona, interesuje nie tylko prawda, lecz także (może w jeszcze większym stopniu) różne ludzkie złudzenia. A przecież pisarka uważała się za realistkę – mówił gość Dwójki.

Prof. Nasiłowska dodała, że nie istnieje autobiografia Barbary Toporskiej, a jej powieści nie zawierają żadnych szczegółów z życia. – Może jedynym wątkiem autobiograficznym są w nich wyjazdy z kraju. Barbara Toporska i Józef Mackiewicz tuż przed Powstaniem Warszawskim wyjechali do Krakowa, skąd postanowili dostać się na Zachód. Przedostali się pociągami, ostrzeliwanymi przez Amerykanów – powiedziała.

Z kolei prof. Wacław Lewandowski wyraził przypuszczenie, że nieprzejednana postawa Barbary Toporskiej wobec komunizmu i współpracy z obcymi instytucjami mogła znaleźć odzwierciedlenie w zachowaniach bohaterek niektórych książek Józefa Mackiewicza. – To jednak tylko hipoteza – zastrzegł. Prof. Nasiłowska zwróciła natomiast uwagę, że w małżeństwie pary pisarzy emigracyjnych musiało układać się dobrze, skoro, mimo ogromnej siły przekonań męża, Barbara Toporska pozostała w swym pisarstwie i w swoich sądach osobą niezależną. Goście "Notatnika Dwójki” podkreślali, że Barbara Toporska i Józef Mackiewicz razem dokonali wyboru wspólnej nędzy na emigracji, podejmując decyzję, że nie będą pracować dla instytucji zagranicznych.

Audycja powstała z okazji przypadającej w tym roku 100. rocznicy urodzin Barbary Toporskiej. Program przygotowała Anna Lisiecka.