Aż 72% czytelników e-booków uważa, że powinny być one o połowę tańsze od tradycyjnych, tymczasem ich cena niewiele odbiega od ceny tradycyjnych publikacji książkowych. Tymczasem e-booki w internetowych księgarniach są tańsze od papierowych wydań powieści, kryminałów, czy książek podróżniczych raptem o 6-8 złotych. Dlaczego książka elektroniczna, której koszt wydania i dystrybucji (brak papieru, sieć) poinny obniżyc zdecydowanie cenę, kosztuje tak dużo?
Po pierwsze VAT. 23 procent
Wysoka stawka podatku VAT na wydawnictwa elektroniczne z pewnością podnosi cenę e-booków. W Polsce wydania elektroniczne opodatkowane są stawką 23 proc. Właściciele księgarń internetowych i wydawcy od dłuższego już czasu domagają się jej obniżenia. Wszyscy twierdzą zgodnie, że wysoki, wręcz dyskryminujący w stosunku do tradycyjnych książek i prasy, VAT znacznie podwyższa koszty e-booków.
W przypadku książek drukowanych, wydawanych na dyskach, taśmach i innych nośnikach stawka podatku wynosi 5 procent. Prasa tradycyjna opodatkowana jest stawką 8%.
Takie wymogi nakłada na nas dyrektywa unijna, zgodnie z którą państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą stosować obniżoną stawkę VAT na książki i czasopisma zapisane jedynie na nośnikach fizycznych. Nie dotyczy to więc e-booków i e-prasy.
Niestety na ewentualną decyzję obniżającą VAT przyjdzie nam jeszcze poczekać. Europejska dyskusja o podatku VAT na e-booki na radzie odsuwa się w czasie. Minister Boni zamierzał wprawdzie walczyć o niższy podatek już teraz, niestety inicjatywa polskiego rządu wprowadzenia tego tematu na Radę Europy nie została uwzględniona przez inne kraje.
Gdyby nie 23-procentowy VAT byłoby o 15-18 proc. taniej
Małgorzata Błaszczyk z firmy Virtualo, która jest obecnie największym dystrybutorem cyfrowym w Polsce potwierdza - 23-procentowy VAT na e-booki to dzisiaj ogromna przeszkoda w rozwoju tego rynku.
Jej zdaniem niższy podatek spowodowałby obniżenie cen elektronicznych książek o 15 do 18%, a to zachęciłoby większą liczbę czytelników do sięgania po tego typu wydawnictwa.
Cena książki cyfrowej zależy od ceny…książki papierowej
Przypomina też, że cena książki elektronicznej wynika bezpośrednio z ceny książki drukowanej, a działające w Polsce wydawnictwa, kalkulując ceny, muszą brać pod uwagę krajowy popyt. Niestety nie jest on imponujący.
Wydawcy nie mogą planować zbyt dużych nakładów, bo ich po prostu nie sprzedadzą. To powoduje, że cena jednostkowa tradycyjnej książki jest stosunkowo wysoka, a cena e-booka to pochodna ceny książki drukowanej.
Do tego dochodzi marża wydawnicza
Stawka podatku VAT jest istotnym składnikiem ceny e-booka, jednak nie jedynym. Co więc składa się na cenę książki elektronicznej? - Jest nią z pewnością marża wydawnictwa, którą wydawca musi podzielić się z autorem – wylicza Małgorzata Błaszczyk.
I wyższe niż w przypadku wydawnictw papierowych…tantiemy autorskie
Niestety autorzy żądają wyższych tantiem w przypadku e-booków, motywując to niższymi kosztami wydania takiej książki.
Przedstawiciel jednego z warszawskich wydawnictw, które zastrzegło sobie anonimowość powiedział, że jeśli w przypadku tradycyjnych książek autor żąda od 8 do 13% tantiem, to już w przypadku e-booka jest to 25 do 35%. Zdarzają się też autorzy, których oczekiwania sięgają 50%.
Cenę podbija skład cyfrowy i…dystrybucja. Tak samo droga jak w przypadku papieru
Kolejnymi składnikami ceny e-książki jest skład tekstu do wersji cyfrowej i elektroniczna dystrybucja.
Małgorzata Błaszczyk z Virualo zwraca uwagę, że często powtarzany argument, iż dystrybucja elektroniczna jest znacznie tańsza od tradycyjnej, nie jest do końca prawdziwy.
-„Logistyka cyfrowa to system skryptów informatycznych – mówi. - To ogromne zaplecze informatyczne, informatycy, serwery. Wszystko jest bardzo kosztowne. Oczywiście nie tak jak tradycyjna logistyka, ale nie wolno o tym zapominać - podkreśla.
Ile więc wydawca e-booków musi zapłacić dystrybutorowi? Firma Virualo zasłania się tajemnicą handlową, ale wspomniany wcześniej przedstawiciel jednego z warszawskich wydawnictw powiedział Polskiemu Radiu że koszt dystrybucji książki elektronicznej i tradycyjnej jest podobny. Dystrybucja e-boków „pożera” od 40 do 50% kosztów wydawnictwa.
Tylko obniżka VAT-u może zmniejszyć cenę e-booków?
Czy więc e-booki stanieją? Jeśli stawka podatku VAT zostanie obniżona – prawdopodobnie tak. Niestety trudno powiedzieć, czy tak się stanie i ewentualnie kiedy. Taka obniżka byłaby z pewnością spełnieniem oczekiwań czytelników i przyspieszyłaby rozwój tego sektora rynku księgarskiego.
Maciej Hoffman dyrektor generalny Izby Wydawców Prasy zwraca uwagę, że świat idzie do przodu, pojawiają się nowe formy dystrybucji i nie branie ich pod uwagę oznacza po prostu „zwinięcie interesu”. - Jeśli dzisiaj coraz więcej czytelników oczekuje książek i prasy w wersji elektronicznej to należy to oczekiwanie spełnić, jeśli tego nie zrobimy, to nas na rynku po prostu nie będzie – dodaje.
Zgodnie z Europejska Agendą Cyfrową problem podatku VAT na e-booki i e-prasę powinien zostać rozstrzygnięty najpóźniej do końca 2014 roku. Źródła unijne twierdzą, ze większość krajów z dużą ostrożnością podchodzi do jego obniżenia.
Ministrów finansów niepokoi możliwość niższych wpływów z tego tytułu w dobie kryzysu. Polską inicjatywę obniżenia VATu na e-booki, popiera najsilniej Francja. Ten kraj podobnie jak Luksemburg zdecydowały się obniżyć stawki VAT na wydawnictwa elektroniczne odpowiednio do 5,5 i 3 proc. Niestety przyjdzie im za to prawdopodobnie zapłacić kary.
Według danych Biblioteki Analiz, firmy zajmującej się rynkiem książki w Polsce, w ubiegłym roku książki elektroniczny przyniosły ich wydawcom 2% wszystkich wpływów ze sprzedaży. Według różnych szacunków rynek ten jest obecnie wart od 25 do 50 milionów złotych i ciągle się rozwija.
Uszyńska Hanna