"CETA to furtka dla amerykańskich koncernów"

We wtorek rząd zajmuje się umową CETA, czyli umową handlową pomiędzy Unia Europejską a Kanadą. Umowa handlowa w założeniach powinna skutkować wzrostem eksportu do Kanady, ale duży niepokój budzą rozwiązania dotyczące zasady rozstrzygania sporów na linii państwo - inwestor. Jest obawa, że duże korporacje będą pozywać państwo, tłumaczy Adam Ruciński, prezes firmy doradczej BTFG.

- Dużo będzie zależało od nas, czy jesteśmy w stanie wykorzystać tę szansę, faktycznie zwiększyć nasze obroty z Kanadą i skorzystać na tej umowie. Kanada liczy na to samo. Bądźmy więc dorośli, jeżeli Kanada podpisuje taką umowę, to ona też chce zarobić i my też chcemy zarobić. Problem tkwi w tym, czy jesteśmy w stanie wykorzystać te umowy na tyle, by ta wymiana handlowa była korzystna dla obu stron - mówi Adam Ruciński. – Dużo emocji budzi też rozstrzyganie ewentualnych sporów.  To jest sprawa bardzo dyskusyjna, bo faktycznie poddajemy się wyrokom, na które nie mamy wpływu. Tak jest oczywiście zawsze, bo sądy są niezależne, ale wielki biznes to wielkie pieniądze, więc ten lobbing będzie zawsze większy. To największe ryzyko, że poszczególne firmy i koncerny międzynarodowe będą pozywały państwo polskie i my będziemy musieli po pierwsze wyjaśnić naszą argumentację, a po drugie będziemy pod wpływem pewnych gier, strategii koncernów międzynarodowych – dodaje.

Koncernów nie koniecznie kanadyjskich, bo CETA to furtka na wejście do Europy amerykańskich korporacji, dodaje Piotr Kuczyński, główny analityk Domu Inwestycyjnego Xelion.

- Będą podlegały pod ustalenia tego układu wszystkie firmy, które mają istotne interesy w Kanadzie. A w Kanadzie 41 tys. firm amerykańskich ma istotne interesy. Inaczej mówiąc, jest to dla nich otwarta furtka. Zamiast TTIP może być CETA, i to mnie najbardziej niepokoi. Ta część inwestycyjna i handlowa również, która otwiera drogę w zasadzie firmom amerykańskim. Wystarczy zarejestrować się w Kanadzie, żeby prowadzić działalność zgodnie z umową CETA i wtedy praktycznie nie trzeba ratyfikować TTIP - mówi Piotr Kuczyński.

CETA może być zagrożeniem dla naszej gospodarki, ale to inne kraje, a nie Polska powinna umowę zawetować dodaje Maciej Wośko, redaktor naczelny "Gazety Bankowej".

- Jak na razie cały czas widzę więcej zagrożeń. CETA przestaje być umową pomiędzy Kanadą a UE, a jest tak naprawdę umową pomiędzy wielkimi korporacjami o zasięgu globalnym, najczęściej amerykańskimi dużymi firmami, które chcą rozszerzyć swoją działalność na rynkach europejskich. To jest ten najbardziej sporny punkt. Ale tych niebezpieczeństw jest tam znacznie więcej, bo mówi się i o GMO, i o rolnictwie. Dla polskiego rolnictwa CETA jest jakiegoś rodzaju zagrożeniem, bo wpadną na rynek europejski bardzo tanie produkty zza oceanu. Natomiast trzeba też na sam moment ratyfikowania umowy i decyzji polskiego rządu patrzeć pod kątem politycznym. Swojego czasu pozwoliłem sobie skomentować, że jeśli Polska zawetuje umowę CETA, to Komisja Wenecka może sobie wynająć w Polsce apartament i tu zamieszkać. To nie jest dobry moment na to, żeby Polska wetowała taką umowę. Myślę, że tych krajów, które mogą to zrobić, jest w UE kilka. Nie tylko u nas trwa ta dyskusja. Myślę, że nad tym rząd będzie się zastanawiał, jakie korzyści , albo jakie straty może przynieść zawetowanie umowy CETA - mówi Maciej Wośko.

Decyzja dla polskiego rządu w sprawie umowy z Kanadą nie jest prosta, ale to decyzja przede wszystkim polityczna.

- Decyzja dla polskiego rządu nie jest prosta, bo tutaj są z jednej strony duże zagrożenia ze strony handlowej, ale też szanse związane z tym, że możemy coś osiągnąć. Przy czym tu mówimy o prawdopodobieństwie. Jeśli weźmiemy wszystkie za i przeciw, to moim zdaniem rząd podpisze tę umowę. Uprawianie wielkiej polityki nie jest rzeczą prostą. To jest wielka sztuka. My zaczynamy się tego uczyć. Zaczynamy się odnajdywać w tej rzeczywistości. Uczestniczymy w tej wielkiej grze i czasami trzeba ważyć zalety i korzyści. Być może w przyszłości będzie trzeba zawierać ciche sojusze z innymi krajami w innych sprawach - mówi Adam Ruciński.

Porozumienie UE - Kanada wzbudza wiele kontrowersji w całej Europie. Umowa budzi sporo wątpliwości, zwłaszcza wśród organizacji proekologicznych i konsumenckich, a także wśród samych konsumentów. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, umowa CETA ma zostać parafowana pod koniec października na szczycie UE - Kanada i w części regulującej obroty handlowe wejdzie w życie zaraz po głosowaniu Parlamentu Europejskiego.

Justyna Golonko, awi