Ma to być skutek zawężonego kręgu uprawnionych do wzięcia udziału w programie, niedostatecznego informowania przez gminy i szkoły o możliwości uzyskania wsparcia, a także nadmiernego zbiurokratyzowania procesu ubiegania się o pomoc.
Jak poinformował rzecznik NIK Paweł Biedziak resort edukacji zapewnił w ostatnich latach środki na realizację "Wyprawki szkolnej" w wysokości umożliwiającej zaspokojenie szacowanych potrzeb. "Choć wsparcia udzielono niemal wszystkim rodzinom, które złożyły wnioski o pomoc, to niestety blisko połowa pieniędzy zaplanowanych na dofinansowanie zakupu podręczników i materiałów dydaktycznych pozostała niewykorzystana" - stwierdza raport.
Według danych Najwyższej Izby Kontroli, w 2012 roku udzielono pomocy 332 tysiącom uczniów, czyli 60% uprawnionych. Rok później było to już 386 tysięcy uczniów (67% uprawnionych). Wykorzystano odpowiednio 54% z zaplanowanych w 2012 roku 140 milionów złotych i 55% z 179,5 miliona złotych, które przeznaczono ten cel w roku 2013.
NIK w raporcie wytknął Ministerstwu Edukacji Narodowej, że "Wyprawka szkolna" nie stworzyła warunków pomocy dla uczniów szkół zawodowych. Z dofinansowania nie zawsze mogły też skorzystać rodziny w trudnej sytuacji życiowej, bo uprawnień do skorzystania ze wsparcia nie mają na przykład uczniowie chorzy na autyzm.
"Program nie stworzył warunków do skutecznej pomocy uczniom szkół zawodowych, nie przewidywał bowiem możliwości refundowania kosztów podręczników do kształcenia w zawodach. Z dofinansowania nie zawsze mogły skorzystać wszystkie rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, gdyż do udziału w programie nie byli uprawnieni m.in. uczniowie słabosłyszący, a także uczniowie z niepełnosprawnością ruchową oraz uczniowie z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera" - podkreślono w raporcie.
Jednocześnie NIK pochwaliła MEN za wprowadzanie poprawek do "Wyprawki szkolnej", dzięki czemu z każdym rokiem poprawiała się jej skuteczność oraz wzrósł krąg odbiorców programu.
Jak ubiegać się o pomoc w ramach "Wyprawki szkolnej"?
Komentując raport NIK rzeczniczka prasowa MEN Joanna Dębek przypomniała zasady ubiegania się o pomoc w ramach "Wyprawki szkolnej". Poinformowała, że rodzice składają do dyrektora szkoły, w której uczy się dziecko wniosek o przyznanie pomocy wraz z jednym z dokumentów: zaświadczenie o wysokości dochodów, w uzasadnionych zamiast zaświadczenia o wysokości dochodów - oświadczenie o wysokości dochodów, zaświadczenie o korzystaniu ze świadczeń rodzinnych w formie zasiłku rodzinnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego.
W przypadku uczniów niepełnosprawnych składa się kopię orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Jeśli zaś uczeń ubiegający się o pomoc nie spełnia kryterium dochodowego, zamiast zaświadczenia o wysokości dochodów - należy dołączyć krótkie uzasadnienie.
- Warto dodać, że MEN planując środki na zadanie zakłada możliwość udzielenia pomocy wszystkim uczniom, którzy potencjalnie mogą skorzystać z pomocy w maksymalnej możliwej wysokości. Później zaś uruchamia środki na podstawie zgłaszanego przez wszystkie gminy zapotrzebowania - zaznaczyła Dębek.
Niewykorzystane środki wynikają z mniejszej liczby uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ostateczności zgłaszających się do programu i mniejszego wydatkowania środków na podręczniki przez uczniów niepełnosprawnych. Część uczniów kupiło podręczniki ze stypendiów szkolnych i nie korzystało z Programu.
mr, IAR, PAP