Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
migrator migrator 22.04.2010

"Dziadek był dla nas wzorem patriotyzmu"

Na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach rodzina, środowisko żołnierzy AK i przyjaciele pożegnali pułkownika Zbigniewa Dębskiego, pseudonim Zbych-Prawdzic - członka Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari, żołnierza batalionu AK "Kiliński.

Wcześniej w intencji zmarłego w katastrofie pod Smoleńskiem pułkownika Dębskiego odprawiono uroczystą mszę świętą w Katedrze Polowej Wojska Poskiego.
W homilii zasługi zmarłego wspominał ksiądz major Mateusz Hebda.

O zasługach powstańczych pułkownika Zbigniewa Dębskiego pamiętała również jego rodzina, ale dla nich był przede wszystkim wspaniałym mężem, ojcem, dziadkiem - o czym mówi wnuk pułkownika, Michał Bigoszewski.

Dla swoich kolegów z AK Zbigniew Dębski był niezastąpionym przyjacielem. Z pułkownikiem Antonim Bieniaszewskim, również żołnierzem batalionu "Kiliński", przyjaźnił się ponad 60 lat.

Zbigniew Dębski został pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika i odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Spoczął na warszawskich Powązkach Wojskowych w kwaterze Orderu Wojennego Virtuti Militari, którego był kawalerem.

Sylwetka pułkownika Zbigniewa Dębskiego

Płk Dębski urodził się w 1922 r. w miejscowości Łasin k. Grudziądza. W czasie okupacji uczył się w Warszawie na tajnych kompletach w gimnazjum im. Adama Mickiewicza oraz w Szkole Budowlanej II, którą skończył w 1943 r. Ukończył także szkołę niższych dowódców, a potem podchorążówkę o kryptonimie "Belweder" w stopniu kaprala podchorążego.

W batalionie "Kiliński" był od początku jego istnienia, tj. od 1940 r. W czasie Powstania Warszawskiego brał udział m.in. w kilku atakach na gmach "PAST-y", w ostatnim jako jeden z pierwszych dotarł do szczytu i zawiesił flagę.

"Miałem ten zaszczyt wywieszenia flagi na szczycie gmachu w dniu jego zdobycia. W czasie akcji zdobywania PAST-y stopniowo, jak się posuwaliśmy w górę, flagi wywieszono najpierw z okna drugiego piętra, potem z trzeciego piętra. Ale brakowało jeszcze flagi na szczycie, więc wszedłem tam, ubezpieczany przez moich dwóch żołnierzy o pseudonimach Ora i Wiąz" - wspominał w rozmowie opublikowanej w ramach Archiwum Historii Mówionej na stronie internetowej Muzeum Powstania Warszawskiego.

"Sanitariuszki przygotowały pospiesznie flagę, którą założono w oparciu o kawał drzewca, kij, pobiegliśmy w górę, aby ją zatknąć. Droga była strasznie trudna, bo przecież wypalające się zgliszcza, jak doszliśmy do części technologicznej, tam gdzie wszystkie urządzenia telefoniczne były, taki żar był, że cyna z urządzeń na nas kapała. (...) Cały gmach płonął i my w tych warunkach w efekcie dostaliśmy się na górę. Z początku bieg był szybki, potem w miarę podchodzenia wyżej żar, nawet cyna kapiąca, mnie nawet trochę poparzyła. Dostaliśmy się na szczyt gmachu i tam do urządzenia wentylacyjnego przymocowałem w pozycji pionowej flagę. Był akurat zefirek piękny, który rozwijał flagę i to wyglądało bardzo budująco, dając nam wielką satysfakcję. Okrzyki triumfu, radości rozległy się oczywiście w okolicy, że to miejsce, z którego tylu zginęło, w rezultacie zostało zdobyte" - opowiadał.

Nie ukrywał, że przed wybuchem Powstania miał wątpliwości, ale jednocześnie tłumaczył: "Tak wymagała potrzeba chwili. Przecież my tak byliśmy żądni walki, przecież tyle się do niej przygotowywaliśmy, aby te wszystkie strony mordów, rozstrzeliwań publicznych, wysyłania do obozów, w jakiś sposób pomścić. Rwaliśmy się przecież do tej walki".

Po kapitulacji Powstania był więźniem kilku obozów jenieckich.

Do Polski wrócił w 1948 r., choć planował zostać na emigracji. "Gdybym wiedział (jaka jest sytuacja w Polsce), to na pewno bym podjął inne decyzje. Tylko na prośbę mamy przyjechałem". Podjął studia na Uniwersytecie Toruńskim na wydziale chemii, które ukończył w 1952 r. Do emerytury pracował w zakładach chemicznych.

to, Informacyjna Agencja Radiowa (IAR),PAP