Doktor Konrad Graczyk, zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej, wyjaśnił, że stało się tak między innymi dlatego, że nasi zachodni sojusznicy zgodzili się, by kwestią odszkodowań dla Polski zajął się Związek Sowiecki. Pobierał on reparacje z terenów swojej strefy okupacyjnej, czyli Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Sowieci zgodzili się, by Polska otrzymywała 15 procent z pobieranych przez nich reparacji, ale dwukrotnie obniżyli ich wielkość. W 1953 roku władze Związku Sowieckiego oświadczyły, że zaprzestają pobierania reparacji od NRD. Władze PRL wydały oświadczenie, że z reparacji rezygnują 23 sierpnia 1953 roku.
Przez kilka lat po zakończeniu II wojny Polska za pośrednictwem Związku Sowieckiego otrzymywała różnego rodzaju produkty, które nawet w części nie pokrywały strat, jakie nasz kraj poniósł w czasie działań wojennych - tłumaczy doktor Konrad Graczyk. - Polska do 1953 roku otrzymywała na przykład maszyny do pisania, motocykle czy odczynniki chemiczne - mówi historyk. - Znalazłem różne szacunki wartości świadczeń uzyskanych za pośrednictwem sowietów z NRD. Wyniosły według obliczeń w 1957 roku 275 milionów złotych, inne szacunki mówią, że Polska mogła otrzymać nawet 643 miliony dolarów - wskazał. Jak dodał, są to szacunki różnych autorów i nie są one adekwatne do strat, jakie poniosła Polska.
Reparacje wojenne
Zrzeczenie się przez Związek Sowiecki oraz władze PRL-u roszczeń spowodowało, że Niemcy przy próbach poruszania kwestii odszkodowań w późniejszych latach powoływali się na tamte oświadczania z 1953 roku. Tak było w latach 70-tych, tak było również w czasie rządów Helmuta Kohla, który uzależniał kwestię wypłaty odszkodowań od zjednoczenia Niemiec, ale kiedy do tego doszło - jak przypomina doktor Konrad Graczyk - Helmut Kohl nie chciał do tej kwestii wracać.
W czwartek o 13.00 na Zamku Królewskim w Warszawie zostanie zaprezentowany raport o stratach Polski podczas II wojny światowej. Dokument został przygotowany przez funkcjonujący od września 2017 roku Parlamentarny Zespół do spraw Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II Wojny Światowej.
00:27 11915892_1.mp3 Dr Konrad Graczyk: władze PRL wydały oświadczenie, że rezygnują z reparacji 23 sierpnia 1953 r. (IAR)
Czytaj także:
ng