1 września opublikowany został raport na temat strat, jakie Polska poniosła w wyniku II wojny światowej. Trzytomowe opracowanie prezentuje nie tylko koszty wynikające wprost ze zniszczonej, czy rozkradzionej w wyniku działań Niemców infrastruktury, ale także prezentuje potencjalnie utracone korzyści dla polskiej gospodarki.
Właśnie temu ostatniemu zagadnieniu poświęcony jest 3. rozdział Raportu. Opracowanie przygotowane przez Pawła Baranowskiego i Jana Jacka Sztaudyngera przedstawia "Ekonomiczną wycenę strat ludzkich poniesionych przez Polskę podczas II wojny światowej". Autorzy analizują "utracone PKB, wyrażone stratami wynagrodzeń związanych z pracą".
Do oszacowania wartości tych strat wykorzystują "powszechnie przyjętą metodologię produktu krajowego brutto (PKB), a w szczególności metodologię liczenia wynagrodzeń jako składowej PKB".
Makroekonomiczne ujęcie pracy
Innymi słowy, badacze analizują, jaki wkład do polskiego PKB miałaby praca wykonana przez ofiary II wojny światowej w toku całego ich życia, o ile dożyłyby one odpowiedniego wieku, nie odejmują od utraconych wynagrodzeń ewentualnych wydatków na konsumpcję, nie uwzględniają też wkładu w PKB ewentualnych potomków ofiar. Jak tłumaczą autorzy opracowania, "ponieważ data śmierci większości ofiar nie jest znana, to sposób liczenia utraconych wynagrodzeń zależny jest nie od tego, czy dana osoba zmarła w 1939 czy 1945 r., lecz przede wszystkim od jej wieku, który wyznacza przeciętną liczbę lat możliwych do przepracowania".
Jako horyzont czasowy obliczeń zakładają 70 lat, kiedy "niemowlę - ofiara wojny - zakończyłoby swoją pracę zawodową".
Podstawą obliczeń była liczebność i struktura ofiar wojennych, określona w rozdziałach "Raportu..." odnoszących się do liczby ofiar. "Utracone wynagrodzenia tych ofiar szacowaliśmy na podstawie danych o strukturze wynagrodzeń, aktywności zawodowej i długości życia na poziomie 1938 r. i przy założeniu, że wynagrodzenia realne rosły co roku o 1 procent". Założono scenariusz, w którym 5,2 mln ludzi "naturalnie" dożywa swoich lat, a część z nich pracuje.
Wartość pracy ofiar wojny
Obliczenia Pawła Baranowskiego i Jana Jacka Sztaudyngera wskazują, że śmierć około 5,2 mln osób wskutek II wojny światowej spowodowała utratę wynagrodzeń - wkładu do PKB - wycenianego na poziomie około 4,289 bln złotych według wskaźnika waloryzacji i kursu dolara na koniec 2021 roku.
Jest to wartość pracy, którą wykonałyby ofiary (5,2 mln osób), gdyby ich wynagrodzenia realne rosły w tempie 1 proc. rocznie (w okresie, w którym by żyły i pracowały) oraz gdyby nie rosła długość ich życia (założenie stałej średniej długości życia z roku 1931 około 50 lat; w rzeczywistości długość życia wzrosła średnio o ponad 25 lat).
Przeciętnie na jedną ofiarę II wojny światowej przypada więc 821,8 tys. złotych (202,4 tys. dolarów, 178,7 tys. euro) utraconego PKB według siły nabywczej z 2021 rok.
Wkład inwalidów i robotników przymusowych
W 3. rozdziale raportu o polskich stratach wojennych autorzy obliczają także, ile PKB wypracowałyby osoby, które wskutek działań wojennych zostały inwalidami, gdyby do wojny nie doszło. Założyli, że osoby z ciężkimi uszkodzeniami ciała i ciężko osiągały połowę wydajności, a więc wynagrodzeń, ludzi zdrowych. "Druga połowa wynagrodzeń była utracona i zaliczona do skutków dziań Niemców" - zaznaczają.
Autorzy szacują również PKB, jakie mogło zostać wypracowane przez dzieci wywiezione do Niemiec. Zaznaczają, że "odbieranie dzieci przez Niemców nie było wynikiem chwilowego szaleństwa, ale starannie, systemowo zaplanowaną akcją, w której małe dziecko traktowano jak przedmiot, który można przełożyć z jednego domu do drugiego" i odnotowują, że po wojnie do Polski wróciło około 20 proc. z wywiezionych dzieci. Uwzględniają także pracę wykonywaną przez robotników przymusowych w Niemczech.
W rezultacie ich obliczeń czytamy, że PKB Polski stracił, uwzględniając ofiary, które przeżyły II wojnę światową, 32,648 mld złotych z 1938 roku, co odpowiada 497,942 mld złotych z 2021 roku.
Blisko 5 bilionów złotych straconego PKB
Autorzy opracowania szacują zatem, że w sumie śmierć 5,2 mln obywateli Polski spowodowała utratę PKB w wysokości 4,289 bln zł (po waloryzacji do siły nabywczej z 2021), "co odpowiada 1,056 bln USD lub 933 mld EUR (podane wielkości według cen i kursów na koniec 2021 r.)", a "szkody spowodowane inwalidztwem, chorobami, rabunkiem dzieci i pracą przymusową spowodowały utratę PKB łącznie o 498 mld zł, co odpowiada 123 mld USD lub 108 mld EUR".
Łączną wielkość strat w PKB Polski z tytułu strat ludzkich - utraconych wynagrodzeń - szacowana jest więc na kwotę 4,787 bln zł, co odpowiada 1,179 bln USD lub 1,041 bln EUR.
Czytaj także:
Zobacz również: "Śniadanie w Trójce". Politycy o reparacjach wojennych
PolskieRadio24.pl, Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945/ mbl